Femke is een dochter van mijn broer Frank en zijn voormalige echtgenote Charlotte van Hedel. Femke is geboren op 14 januari 1990.
Evan is de zoon van mijn nicht Ingrid Lubberink-Panhuyzen en haar echtgenoot Hans Lubberink.

Vanaf april 2025 is aan deze pagina informatie toegevoegd t.b.v. andere familieleden die van plan zijn om in najaar 2025 eveneens een reis naar Indonesië te maken.

0. Inleiding

1. Allerlei geografische overzichten

2. De interessante geologie van Indonesië

3. Wat indrukken van het landschap

4. Bandung
   
   1. 4.1 Satellietkaart van Bandung
   2. Op de satellietkaart zijn allerlei woonadressen aangegeven waar vorige generaties van allerlei familieleden hebben gewoond.
   3. 4.2 Huiadres van Yvonne Panhuyzen
   4. Yvonne Panhuyzen-Ornek (grootmoeder van Femke aan haar vaderskant)
   5. 4.3 De verblijfplaatsen van de zussen Panhuyzen en Paul Lens tijdens de Japanse bezetting
   6. De zussen Panhuyzen waren achternichten van mijn vader.
      Paul Lens was de echtgenoot van Melie Panhuyzen, een van de zussen Panhuyzen.

5. Surabaya
   Geboorteplaats van:
   
   • Petrus Hendrik Panhuyzen (mijn vader)
   • Emilia Paulina Ornek-Stolze (de moeder van mijn moeder)

Bron: Library of US Congress
https://www.loc.gov/resource/g8071f.ct001776/?st=image&r=0.127,0.16,0.745,0.434,0

Bron: Reisgids "The Spice Route End"
http://thespicerouteend.com/introduction-indonesian-ethnic-groups-languages/

De Javanen vormen met hun 95 miljoen het grootste deel van de Indonesische bevolking, namelijk 40.1%. Ze wonen voornamelijk in het midden en het oosten van Java. De Soendanezen maken voor 15.5% (37 miljoen) deel uit van de totale bevolking en wonen voornamelijk in het westelijke deel van Java.
In Jakarta en haar omgeving wonen de Batawi. Die maken voor 2.51% deel uit van de totale bevolking.
In het oosten van Java en op het eiland Madoera wonen de Madoerezen (3.37%).
In het uiterste oosten van Java aan de kust vormen Balinezen (1.51%) al veruit de meerderheid.

De Melayu
Het spreidingsgebied van de Malayu (2%) is opvallend groot: noordwesten van Sumatra, zuidwesten en oosten van Kalimantan.
Dat spreidingsgebied zijn resten van een boeddhistisch koninkrijk Sri Vijaya, dat wordt beschouwd als een thalassocratie (Grieks voor zee (thalassa) macht (kratien). Het rijk beschikte over een grote zeevloot waarmee het handel dreef en macht uitoefende. Het oorspronkelijke koninkrijk bestreek in de 7e eeuw vrijwel geheel Sumatra, het westen en het midden van Java, de westkust van het huidige Kalimantan, vrijwel geheel Maleisië, een zuidelijk deel van het huidige Laos en een zuidelijk deel van Thailand.
(Bronnen: 9 en 10)

Bron: Wikipedia, bron 14

Bron: Wikipedia
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7d/Java_Transportation_Network.svg

Vanuit Jakarta is Bandung te bereiken via de snelweg. met het vliegtuig, met de hogesnelheidstrein en met een normale trein.
Met de hogesnelheidstrein bedraagt de reistijd ongeveer 40 minuten.
Met de normale trein, via de noordelijke route (Jakarta-Bekasi-Karawang-Cikampek-Purwakarta-Cimahi-Bandung) bedraagt de reistijd tussen de 3 à 4 uur.

Met dank aan Google Earth

De gesteenten naar type en leeftijd
In de legenda worden begrippen gehanteerd die betrekking hebben op het type gesteente dat daar is aangetroffen en op de schattingen van de leeftijd van de gesteenten. Dat lijkt mij wat verwarrend. Het was voor mij verhelderend geweest om een kaart te hebben waarop uitsluitend staat aangegeven wanneer de gesteenten zijn gevormd en een andere kaart waarop het type gesteente wordt aangegeven. Zo is bijvoorbeeld niet duidelijk of het plutoniet (plutonic rock, in rood op de kaart) is ontstaan in verschillende tijdsperiodes

Type gesteenten
Binnen de geologie worden 3 typen gesteenten onderscheiden die uitsluitend betrekking hebben op de manier waarop ze worden gevormd:

1. Stollingsgesteenten, dat is gestolde lava; daarbij worden 3 soorten onderscheiden:
   1. Plutonieten of dieptegesteenten.
      Gesteenten die diep onder het aardoppervlak liggen en daardoor langzaam zijn gestold.
   2. Vulkanieten of uitvloeingsgesteenten.
      Gesteenten die diep vanuit de aarde naar het aardoppervlak worden uitgestoten en daardoor snel zijn gestold.
   3. Ganggesteenten
      Gesteenten die wat minder diep aan het aardoppervlak zijn gestold.
2. Sedimentair gesteenten.
   Gesteenten die zijn ontstaan uit erosiemateriaal van gesteenten en/of organisch materiaal. Zand is een voorbeeld van erosiemateriaal. Als al dat materiaal zich over een periode van honderden duizenden jaren opstapelt, dan zal door het enorme gewicht van al dat materiaal de onderste lagen worden samengedrukt tot gesteente. Er kunnen in dat proces van samendrukken chemische processen plaatsvinden die zorgen voor chemische bindingen.
3. Metamorf gesteenten.
   Metamorf gesteente wordt gevormd uit reeds bestaand gesteente dat wordt blootgesteld aan hitte en hoge druk, waardoor gesteenten van vaak verschillende minerale samenstelling worden samengedrukt en daardoor nieuw gesteente vormen. Marmer is een voorbeeld van metamorf gesteente. Het is ontstaan doordat kalksteen onder hoge temperatuur werd samengedrukt. Kalksteen is sedimentgesteente, hoofdzakelijk bestaande uit calciumcarbonaat, afkomstig van resten van allerlei zeedieren.

Leeftijd van gesteenten
In de legenda worden de geologische tijdsperioden genoemd waarin de gesteenten zijn gevormd:

• Kwartair: de afgelopen 2.58 miljoen jaar
• Cenozoïcum: de periode van 3 tot 66 miljoen jaar geleden
• Mesozoïcum: 66 tot 252 miljoen jaar geleden
• Paleozoïcum: 252 tot 541 miljoen jaar geleden

Convectie
Die tektonische platen bewegen onder invloed van convectiestromen van de binnenste lagen van de Aarde. Convectie is een natuurlijk mechanisme waarmee warmte vanuit het binnenste van de Aarde wordt getransporteerd naar de buitenkant van de Aarde. Die convectie oefent via de asthenosfeer een sterke horizontale kracht uit op de lithosfeer, die daardoor opbreekt in de verschillende platen die t.o.v. elkaar kunnen bewegen. Tektonische platen kunnen ook fuseren en een geheel vormen; dit zijn processen die tientallen miljoenen, zo niet honderden miljoenen jaren in beslag kunnen nemen.

------ WORDT VERVOLGD ----

Australische plaat
In het plaatje links worden de verschillende tectonische platen getoond wiens bewegingen Indonesië en haar omgeving hebben gevormd. De platen zijn nog steeds in beweging en het proces waarbij nieuw land wordt gevormd en bestaand land aan veranderingen onderhevig is, gaat nog steeds door. De Australische plaat duikt vanuit het zuidwesten onder de Sundaplaat met een snelheid van ongeveer 6 cm per jaar. Dat proces veroorzaakt vulkanisme aan de rand van de Sundaplaat.

Filipijnse plaat
De Filipijnse plaat maakt een schuivende beweging naar het noordoosten met een snelheid van ongeveer 8 cm per jaar en een roterende beweging van 0.5 graden per miljoen jaar. Deze plaat schuift daarbij ook onder de Sundaplaat en veroorzaakt daarmee vulkanisme aan de rand van die plaat waar de Filipijnen zich bevinden.

Complexe tectoniek
De Sahulplaat is weliswaar onderdeel van de Australische plaat, maar wordt toch gezien als een aparte plaat.
De Sunda plaat wordt tegenwoordig gezien als een plaat die bestaat uit een aantal zgn. micro-continentale tectonische platen. Nauwkeurige GPS-metingen hebben verschillen in tectonische bewegingen aan het licht gebracht die goed kunnen worden verklaard wanneer het bestaan van die micro-continentale tectonische platen wordt aangenomen.

Het gebied dat is ingesloten tussen al die platen wordt aangeduid als de Wallacea en is een biogeografische aanduiding, vernoemd naar de naturalist Alfred Russel Wallace. Het is in tectonische zin een gebied met tal van breuklijnen en allerlei complexe tektonische bewegingen.

Bron: Wikipedia

Deze caldera is ontstaan nadat de magmakamer van de oorspronkelijke grote vulkaan 250.000 jaar geleden is ingestort. Deze caldera manifesteert zich als een grote zandzee en is ongeveer 45.000 jaar geleden gevormd. In die caldera hebben zich de kleinere vulkanen gevormd. Die zandzee wordt ook wel de Segara Wedi genoemd.
De top van de vulkaan Bromo bevindt zich op een hoogte van 2319 meter.

Dit kratercomplex bevindt zich op het oostelijke deel van Java, ongeveer 35 km noordoost van Malang.

Ik heb een vermoeden dat bovenstaande foto op Bali is genomen.
Het is een typisch voorbeeld van de natte rijstbouw die door heel Indonesië wordt beoefend. In het bergachtige landschap worden daartoe die karakteristieke terrassen aangelegd, begrensd door aarden wallen, die trapsgewijs de contouren van het landschap volgen.

De Jembatan Cimbeunying Brug bevindt zich tussen Cipeundeuy en Bumiwaluya op het treintraject tussen Bandung en Yogyakarta.
Dit soort treintrajecten kronkelen door het berglandschap van Java. Vanuit de trein levert dat een spectaculaire kijk op het omringende landschap. Die treintrajecten bevatten tal van bruggen, zoals afgebeeld op bovenstaande foto.

De Jembatan Cimbeunying Brug bevindt zich tussen Cipeundeuy en Bumiwaluya op het treintraject tussen Bandung en Yogyakarta, zo'n 40 km ten oosten van Bandung.

Bovenaanzicht van de spectaculaire Jembatan Cimbeunying Brug.

Er is ook wat aandacht besteed aan de treinstations voor degenen die met de trein vanuit Jakarta reizen.

Met dank aan Google Earth

Station Padalarang
Reizigers die vanuit Jakarta met de hogesnelheidstrein komen en de stad Bandung willen bezoeken, moeten op station Padalarang overstappen op de normale spoorlijn en kunnen vervolgens doorreizen naar het hoofdstation Bandung of naar station Kiaracondong.

Eindstation Tegalluar Summarecon
Dit station bevindt zich in Bandung Regency, een gloednieuwe wijk in ontwikkeling die zich ver buiten de binnenstad van Bandung bevindt. Hier moeten jullie niet uitstappen; het kost met de taxi ruim een uur om van dat station in de binnenstad van Bandung te komen.

Adres van het ouderlijk huis van Yvonne (Panhuyzen)-Ornek
Op de kaart is de locatie van het adres van het ouderlijk huis van Yvonne (Panhuyzen)-Ornek aangegeven:
Galloengoenlaan 11A, Bandoeng (Jalan Galunggung 11A, Bandung)
Het adres heb ik gevonden in een adressenboek van Bandoeng uit 1941.

Logeeradres van Rudy Edwin Panhuyzen
Op de kaart is de locatie van het logeeradres van Rudy Edwin Panhuyzen aangegeven:
Tjiboenotweg 8, Bandoeng (Jalan Buton 8, Bandung)
Het adres heb ik gevonden in een adressenboek van Bandoeng uit 1941.
Rudy Edwin Panhuyzen volgde toen een officiersopleiding aan de Koninklijke Militaire Academie aan de Houtmanstraat (Jalan W.R. Supratman)

Logeeradres van Albert Marinus Panhuyzen
Op de kaart is de locatie van het logeeradres van Marinus Albert Panhuyzen aangegeven:
Boengsoeweg 5B, Bandoeng (Jalan Veteran 5B, Bandung)
Het adres heb ik gevonden in een adressenboek van Bandoeng uit 1941.
Marinus Albert Panhuyzen was toen bezig zijn hoofdakte te halen aan de Kweekschool van Bandoeng aan de Riouwstraat (Jalan R.E. Martadinata)

Adres van het ouderlijk huis van Francoise Louise (Panhuyzen)-Lambrechtsen
Op de kaart is de locatie van het adres van het ouderlijk huis van Francoise Louise (Panhuyzen)-Lambrechtsen aangegeven:
Soewatamaweg 11, Bandoeng (Jalan Sutamawa 11, Bandung)
Het adres heb ik gevonden in een adressenboek van Bandoeng uit 1941.
Francoise Louise woonde bij haar moeder Roesmi Lambrechsten-Kartodipoero
Haar vader Frans Lodewijk Lambrechtsen was in 1936 overleden

Huisdres van Willem Frans Lambrechtsen (broer van Francoise Louise)
Op de kaart is de locatie van het huisadres van Willem Frans Lambrechtsen:
Burgemeester Coopsweg 15A, Bandoeng (Jalan Pajajaran 15A, Bandung)
Het adres heb ik gevonden in een adressenboek van Bandoeng uit 1941.
Willem Frans woonde samen met zijn echtgenote Joanna Adolphine Marie Lambrechtsen-Boom met wie hij op 14 mei 1940 was getrouwd.
Hun huisadres was maar 400m verwijderd van het ouderlijk huis van Willem Frans Lambrechtsen.
Willem Frans was destijds marconist in dienst van de Koninklijke Nederlandsch-Indische Luchtvaart Maatschappij (KNILM).

Station Padalarang
In de afbeeldingen 4.2 en 4.3 wordt station Padalarang getoond.

Het station bestaat uit een oud gedeelte voor de normale spoorlijn (rechts op de foto) en een gloednieuw, zeer modern gedeelte voor de hogesnelheidsspoorlijn (links op de foto).
Reizigers die vanuit Jakarta met de hogesnelheidstrein komen en de stad Bandung willen bezoeken, moeten op dit station overstappen op de normale spoorlijn.

Station Padalarang

Station Bandung
Station Bandung ook wel genoemd Hall station.
Dit station bevindt zich in het centrum van Bandung

Station Kiaracondong
Station Kiaracondong ook wel genoemd Kircon station.
Dit station bevindt zich ongeveer 4 km ten oosten van station Bandung.

Met dank aan Google Earth

Met dank aan Google Streetview

Het ouderlijk huis werd in november 1945 getroffen door een mortiergranaat. De Indonesische onafhankelijkheidsstrijd was nog volop gaande. Het ouderlijk huis bevond zich in het zuidelijke gedeelte van Bandoeng, waar veel gewelddadigheden werden gepleegd door de revolutionaire jongeren, de permoeda's. Zeer vermoedelijk zijn in de loop van de tijd veel huizen in die wijk vervangen.

Sukaäti was een klein dorp, ongeveer 45 km ten zuiden van Bandung, waar een theeplantage was gevestigd. De echtgenoot van Nella, Jo Boutmy, was daar werknemer. Tijdens de Japanse bezetting werden de zussen Panhuyzen ondergebracht in een van de gebouwen van de onderneming in Sukaäti.

Hij is in de maand juli 1945, een maand voor de Japanse capitulatie, ingezet voor de aanleg van de Tjitjalengka-spoorweg. Dat zou gaan om een 12 km lange aftakking van de spoorlijn tussen Bandung en Garut, ongeveer 23 km ten oosten van Bandung. Paul Lens was toen 16 jaar oud. Hij werd ondergebracht in kamp Zuid aan het einde van de geplande spoorlijn in Madjalaja. Zeer waarschijnlijk werd hij t.b.v. de werkzaamheden overgeplaatst van kamp Tjikoedapateuh in Bandung naar kamp Zuid.

Met dank aan Google Earth

Sukaäti
Vermoedelijk onderduikadres van:
Petronela Olymphe (Nella) Boutmy-Panhuyzen;
haar echtgenoot Johannes Marianus (Jo) Boutmy;
haar zus Rijk Napoliene Panhuyzen (Rijk) en
haar andere zus Emelie (Meli) Panhuyzen.

Tante Rijk heeft me verteld dat ze waren ondergedoken op een thee-onderneming genaamd Sukaäti. Jo Boutmy was daar in dienst en de onderneming heeft hem in staat gesteld om familieleden te laten onderduiken in een van de gebouwen van de onderneming. Tante Rijk wist me te vertellen dat ze zich zoveel mogelijk verborgen moesten houden. Ze konden bijvoorbeeld als kinderen niet op de straat spelen, maar wel in een tuin die blijkbaar wat was afgeschermd.
Sukaäti is de naam van een klein dorp waar de onderneming vermoedelijk naar is vernoemd.
Omstreeks 1940 was dit dorp met openbaar vervoer te bereiken:
Per stoomtram van Bandung naar Tjiwidj via Soreang en vervolgens met de bus van Tjiwidei naar Sukaäti.

Rantjabali Tjiwidej (Rancabali Ciwidey)
Tante Rijk heeft mij deze naam ook genoemd.
Het lijkt ook een locatie te zijn geweest van een thee-onderneming. Waarschijnlijk hebben ze hier ook kort ondergedoken gezeten.

Tjitjalengka-spoorlijn
Tussen 15 juli en 15 augustus 1945 zijn 2500 burgergevangenen ingezet t.b.v. de aanleg van de zgn. Tjitjalengka-spoorlijn. Dat zou een 12 km lange zijtak worden van de spoorlijn tussen Bandoeng en Garoet. De tak zou lopen van Tjitjalengka naar Madjalaja. Tjitjalengka bevindt zich 25 km ten oosten van Bandoeng De burgergevangenen bestonden uit mannen en jongens uit twee kampen in Tjimahi ("4e en 9e Bataljon" en "Baros 5") en uit een kamp in Bandoeng (kamp "Tjikoedapateuh").

Kortdurende werkzaamheden
Met de werkzaamheden is begonnen een maand voor de Japanse capitulatie. Men is niet verder gekomen dan het construeren van dijklichamen voor het spoor, het doorgraven van heuvels en het egaliseren. Aan het leggen van het spoor is men niet toegekomen. Er waren twee arbeiderskampen: kamp Zuid in Madjalala en kamp Noord, 5 km ten zuiden van Tjitjalengka. 2200 burgergevangenen uit Tjimahi kwamen in kamp Noord terecht en de resterende 300 gevangenen uit Bandoeng kwamen in kamp Zuid terecht.

Paul Lens in kamp Zuid
Er zijn geen doden gevallen. Er zijn wel 40 ziektegevallen bekend in kamp Zuid, geen enkel ziektegeval in kamp Noord. Dat doet me sterk vermoeden dat Paul Lens in kamp Zuid heeft gezeten. Hij is op 31 juli vanuit Bandoeng naar kamp Zuid gebracht. Als hij volledig zou zijn ingezet, dan zou hij voor een duur van twee weken dwangarbeid hebben moeten verrichten aan de spoorlijn. Gelet op de locatie van het kamp zou zijn werk hebben bestaan uit egalisatiewerk, het verwijderen van keien, etc. Maar misschien ook het ondersteunende werk zoals voedselbereiding, distributie van voedsel en water, technisch onderhoud, etc.

Terugkeer
Alle werkzaamheden zijn op 15 augustus 1945 gestaakt. Alle gevangenen zijn op 19 augustus 1945 teruggebracht naar hun kampen in Tjimahi en Bandoeng. Alle gevangenen (burgergevangenen en krijgsgevangenen) hebben doorgaans pas zo ongeveer in de periode september-oktober 1945 hun kampen kunnen verlaten. Dat was uit bescherming. De onlusten onder de Indonesische bevolking, in hun streven naar onafhankelijkheid, begonnen toe te nemen, waardoor de geallieerden eerst de maatregelen hebben willen nemen om een veilige terugkeer van de gevangenen in de maatschappij mogelijk te maken. Paul Lens moet hebben meegemaakt dat zijn Japanse bewakers vanaf 15 augustus hebben gefungeerd als beschermers.

Met dank aan Google Earth

Tekst

Met dank aan Google Streetview

Dit zou het grasveld kunnen zijn geweest waarop Rijk en Melie Panhuyzen samen met andere kinderen kastiebal hebben gespeeld.

Bron: https://www.japanseburgerkampen.nl/Plattegrond%2015e%20Bataljon.htm (getekend door de dhr. H.A.M. Liesker)

Met dank aan Google Earth

Beknopte interneringsgeschiedenis van Paul Lens
In dit burgerkamp heeft Paul Lens zeer vermoedelijk van begin 1944 tot najaar 1945 geïnterneerd gezeten. Hij was toen 15 à 16 jaar en werd om die reden in het jongenskamp ondergebracht.
Voordien heeft hij zeer vermoedelijk in de jeugdgevangenis gezeten (LOG: 's Lands-Opvoedingsgesticht voor jongeren), zo'n 2,5 km ten oosten van kamp Tjikoedapateuh. Vermoedelijk is hij vanaf maart 1942 geïnterneerd geweest in kamp LOG (zie de kaart, afbeelding 4.1.1).
Maar het is ook mogelijk dat hij eerst in een van de tijdelijke kampen heeft gezeten ergens in Bandung alvorens te worden overgebracht naar kamp LOG.

Toen Paul Lens naar kamp Tjikoedapateuh werd verhuisd, werd hij ondergebracht in het noordelijk deel van het kamp, de voormalige kazerne van het 1ste depotbataljon. In het zuidelijke deel van kamp Tjikoedapateuh, de voormalige kazerne van het 15de infanteriebataljon, waren nog ongeveer 3600 krijgsgevangenen ondergebracht, waarvan er ongeveer 1800 in maart 1945 naar kamp LOG zouden worden ondergebracht. Vanaf maart 1945 kon het hele kamp Tjikoedapateuh worden gebruikt als burgerkamp.
Vanaf maart 1945 zijn nog ongeveer 1500 mannen en jongens vanuit andere kampen binnengestroomd.

300 van de 8000 burgergevangenen als dwangarbeiders aan de Tjitjalengka-spoorlijn
Het kamp telde in medio 1945 naar schatting 8000 burgergevangen, allemaal mannen en jongens. Daarvan zijn op 31 juli 1945 nog 300 gevangenen een aantal weken ingezet aan de Tjitjalengka-spoorweg, vlak voor de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945. Paul Lens was een van hen. Ze werden in kamp Zuid ondergebracht, vlak bij de locatie waar de spoorlijn zou eindigen (zie rechts op afbeelding 4.3.1 en op afbeelding 4.3.12). Op 19 augustus waren al die 300 gevangenen weer teruggeplaatst in kamp Tjikoedapateuh.

Het terrein herbergt nu twee kazernecomplexen zoals in de afbeelding is aangegeven.

Met dank aan Google Earth

De voormalige poort I van burgerkamp Tjikoedapateuh aan de Jalan Menado. In de koloniale tijd werd dit de Kampementstraat genoemd.
Deze poort kwam rechtstreeks uit op het jongenskamp.

In de koloniale tijd was dit de ingang van het 1ste Depotbataljon van het KNIL. Een depotbataljon is een opleidingsbataljon.
Tegenwoordig is het een kazerneterrein van het 3de artilleriebataljon "Batalyon Arhanud 3".

Met dank aan Google Earth

De voormalige poort II van burgerkamp Tjikoedapateuh aan de Jalan Menado. In de koloniale tijd werd dit de Kampementstraat genoemd.

In de koloniale tijd was dit de ingang van het 15de infanteriebataljon van het KNIL.
Tegenwoordig is hier het hoofdkwartier van de 3de divisie van het Indonesische leger gehuisvest: "Komando Daerah Militer III/Siliwangi".

Met dank aan Google Earth

Het tracé is niet helemaal bekend. De manier waarop het noordelijk gedeelte van de Tjitjalengka-spoorlijn zou worden aangesloten op de hoofdlijn is een persoonlijk vermoeden.

Op Google Maps heb ik wel een complex van woningen aangetroffen dat heel goed overeenkomt met de locatie en het bouwplan van voormalig werkkamp Noord.

Afbeelding 4.3.9

Met dank aan Google Earth

De voormalige poort II van burgerkamp Tjikoedapateuh aan de Jalan Menado. In de koloniale tijd werd dit de Kampementstraat genoemd.

In de koloniale tijd was dit de ingang van het 15de infanteriebataljon van het KNIL.
Tegenwoordig is hier het hoofdkwartier van de 3de divisie van het Indonesische leger gehuisvest: "Komando Daerah Militer III/Siliwangi".

Met dank aan Google Earth

De plattegrond van dit complex vertoont zoveel overeenkomsten met de tekening van afbeelding 4.15 dat ik vermoed dat de huidige bebouwing is neergezet met gebruikmaking van het bouwplan van voormalig werkkamp Noord.
Het complex bevindt zich langs de Jalan Raya - Majaiaya op nummer 204.

Met dank aan Google Earth

Op de afbeelding hierboven is de locatie van voormalig kamp Zuid aangegeven.
In dat kamp werd op 31 juli 1945 Paul Lens samen met 300 andere gevangenen ondergebracht om te werken aan de aanleg van de Tjitjalengka-spoorlijn. Alle gevangenen werden op 19 augustus 1945 weer teruggeplaatst in kamp Tjikoedapateuh in Bandoeng, vier dagen na de capitulatie van Japan. De gevangenen van kamp Zuid zijn maar twee weken ingezet.

Met dank aan Google Earth

Surabaya in 1866
In bovenstaande afbeelding zijn ook de stadsgrenzen van 1866 aangegeven. In het noorden van de stad bevond zich de citadel Prins Hendrik (de stervormige structuur).
In die tijd bevonden zich ten zuiden en ten oosten van de stad talloze kampoengs, dorpjes.
Ten zuiden van de stad werd in 1814 de koloniale begraafplaats Peneleh aangelegd. De kampoengs die zich daaromheen bevonden, hebben zich ontwikkeld rondom de begraafplaats tot één kampoeng, genaamd Peneleh.

Veel kampoengs in de omgeving van Surabya zijn in de loop van de tijd deel uit gaan maken van de stad en worden beschouwd als stadswijken.

Met dank aan Google Earth

Irsistraat 8, Soerabaja (Jalan Iris 8, Surabaya)
Ouderlijk adres van:
Rudy Edwin Panhuyzen
Marinus Albert Panhuyzen
Theodora Geertruida Panhuyzen
Petrus Hendrik Panhuyzen

District Peneleh
Het district of de wijk, die ook wel wordt aangeduid als kampoeng Peneleh, heeft een rijke historie. Uit dat district komen een aantal mensen vandaan die een belangrijke historische rol hebben gespeeld. O.a. Koesno Sosrodihardjo Soekarno komt daar vandaan. Hij was de leider van de Indonesische Nationale Beweging en later de eerste president van Indonesië.

District Peneleh bestaat uit meerdere kampoengs, daarin worden doorgaans 9 onderscheiden (zie afbeelding 5.2.1 hiernaast):

1. Peneleh
2. Pandean
3. Lawang Seketeng
4. Jagalan
5. Klimbungan
6. Undaan Peneleh
7. Polak Wonorejo
8. Plampitan
   
9. Grogol

• Jalan Pandean Gang IV, nr 40: Koesno Sosrodihardjo Soekarno (bron 11 en 13)
• Jalan Peneleh Gang VII, nr. 29: Tjokroaminoto (nationalist en stichter van de politieke islamitische organisatie Sarekat Islam) (bron 11 en 13)
• Jalan Plamitan Gang VIII: Achmed Jais (nationalist die samen met Soekarno optrok in de strijd voor onafhankelijkheid) (bron 13)

Onafhankelijkheidsstrijd in Surabaya
In oktober 1945 ontbrandde een bloedige strijd om de stad Surabaya tussen de nationalisten en de geallieerden, die door de geallieerden werd gewonnen. Er werden door de nationalisten aan het begin van de strijd veel Nederlanders en Indische Nederlanders vermoord. Kampoeng Peneleh vormde een belangrijk hart van de nationalisten. Ik vermoed dat de ouders van mijn oma (Emelia Paulina Stolze) heel veel angsten moeten hebben doorstaan; dat gold ook voor de inwoners van de wijken eromheen. De Irisstraat bevond zich maar een paar honderd meter van Peneleh vandaan. Mijn vader heeft niet zo veel verteld over die angstige tijd, maar hij heeft ooit genoemd dat hij de nationalisten in sommige straten met kapmessen rond zag lopen.

De toon was gezet. De Indische Nederlanders konden wellicht begrip opbrengen voor de onafhankelijkheidstrijd, maar de strijd ging gepaard met talloze moorden op onschuldige burgers over het hele land. Mijn ouders hebben in die tijd met veel vrees voor hun leven de opruiende toespraken van Soekarno aangehoord. Er is bij hen en bij veel Indische Nederlanders toen iets geknakt. Indische Nederlanders hadden doorgaans een levensgevoel waarbij ze meer sympathie konden opbrengen voor de inlandse bevolking dan voor, wat zij ervoeren als, de wat lompe en arrogante levenshouding van veel Nederlanders. De haat die ze op dat moment ervoeren, voelde aan als een zeer pijnlijke definitieve breuk.

De ingang van het straatje waarlangs het geboortehuis van Emelia Pauline-Stolze (oma Ine) zich bevindt (nr.25).

De ingang van het straatje waarlangs het geboortehuis van Koesno Sosrodihardjo Soekarno zich bevindt (nr.40).

Met dank aan Google Streetview

Bovenaanzicht van station Surabaya Gubeng

Voorkant van station Surabaya Gubeng

Achterkant van station Surabaya Gubeng

1. Library of Congress
   Indonesia administrative divisions
   https://www.loc.gov/resource/g8071f.ct001776/?st=image&r=-0.183,0.03,1.287,0.751,0

2. Geology of Indonesia, Wikipedia
   https://en.wikipedia.org/wiki/Geology_of_Indonesia

3. Australian plate, Wikipedia
   https://en.wikipedia.org/wiki/Australian_plate

4. Sunda plate, Wikipedia
   https://en.wikipedia.org/wiki/Sunda_plate

5. Philippine Sea plate, Wikipedia
   https://en.wikipedia.org/wiki/Philippine_Sea_plate

6. Subduction tectonics of the Philippines, Wikipedia
   https://en.wikipedia.org/wiki/Subduction_tectonics_of_the_Philippines`

7. How many tectonic plates does Earth have?, Live Science
   https://www.livescience.com/planet-earth/geology/how-many-tectonic-plates-does-earth-have

8. The Spice Route End
   An Introduction to Indonesian Ethnic Groups and Languages
   http://thespicerouteend.com/introduction-indonesian-ethnic-groups-languages/

9. Melayu Kingdom, Wikipedia
   https://en.wikipedia.org/wiki/Melayu_Kingdom

10. Srivijaya, Wikipedia
    https://en.wikipedia.org/wiki/Srivijaya

11. Peneleh, Genteng, Surabaya, Wikipedia
    https://id.wikipedia.org/wiki/Peneleh,_Genteng,_Surabaya

12. Indonesië - Surabaya - Peneleh, Makam Belanda (NL)
    Een beschrijving van de geschiedenis van begraafplaats Peneleh
    https://www.dodenakkers.nl/artikelen-overzicht/buitenland/surabaya%E2%80%93peneleh-makam-belanda-nl.html

13. Rearrangement Heritage Peneleh Region
    Een artikel uit Architectural Research Jounal over de geschiedenis van district Peneleh genaamd "Rearrangement Heritage Peneleh Region"
    http://download.garuda.kemdikbud.go.id/article.php?article=2923909&val=25776&title=Rearrangement%20Heritage%20Peneleh%20Region

14. Religion in Indonesia,Wikipedia
    https://en.wikipedia.org/wiki/Religion_in_Indonesia

15. Japanse burgerkampen
    Een website van de op 4 december 2023 te Groningen overleden Henk Beekhuis. Hij is 91 jaar geworden.
    Pagina over de jongens- en mannenkampen in Bandoeng.
    https://www.japanseburgerkampen.nl/Overzicht%20Bandoeng%20mannen.htm

16. Bersiapkampen
    Een website van de op 4 december 2023 te Groningen overleden Henk Beekhuis. Hij is 91 jaar geworden.
    Pagina over de bersiapkampen in West-Java.
    https://bersiapkampen.nl/West-Java%20kampen.htm