Huwelijksfoto's
Petrus Hendrik (Harry) Panhuyzen
Yvonne Ornek





Paginaoverzicht
  1. Huwelijksdag, zaterdag 23 april 1955

  2. Huwelijksreis naar Merano, april 1955

  3. Verblijf in Merano, april-mei 1955



1.Huwelijksdag, 23 april 1955
Afbeelding 1.1

Deze foto van mijn moeder moet zijn gemaakt ruim voor 23 april 1955 op het zeer ruime balkon van een appartement aan de Sinasappelstraat 105 in Den Haag. Dat is waar de broer van mijn vader met zijn gezin woonde.

Afbeelding 1.2

[commentaar]

De foto's hieronder in de afbeeldingen 1.4 t/m 1.8 zijn genomen in de ouderlijke woning van mijn moeder aan de Rijsenburgstraat10 in Den Haag. Die woning was een vierkamerappartement op de derde verdieping.
De foto's zijn genomen in de ochtend van de trouwdag van mijn ouders op 23 april 1955.
Mijn ouders waren gereed voor de grote dag.
Afbeelding 1.3

[commentaar]

Afbeelding 1.4

[commentaar]

Afbeelding 1.5

[commentaar]

Afbeelding 1.6

[commentaar]

Afbeelding 1.7

[commentaar]

Afbeelding 1.8

[commentaar]


Met dank aan weerverleden.nl


Met dank aan filmgek.nl


Met dank aan popularsong.org


Met dank aan allesoverboekenenschrijvers.nl

Afbeelding 1.9

[commentaar]

Afbeelding 1.10

[commentaar]


Met dank aan Historisch Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken
Afbeelding A1

De Leidse Courant van zaterdag 23 april 1955

Deze informatie moet ons helpen ons in te denken wat de mensen toendertijd zoal bezighield.


Met dank aan Wikipedia
Afbeelding A2

De Nederlandse regering in 1955.

De volgende Tweede Kamerverkiezingen werden gehouden op 13 juni 1956.
Het was toen een nek-aan-nek-race tussen de KVP en de PvdA, die werd gewonnen door laatstgenoemde partij.


Met dank aan Google Earth
Afbeelding A3

De locaties voor achtereenvolgens:
de voltrekking van het burgelijk huwelijk in het stadhuis;
de kerkelijke inzegening in de Thomaskerk;
de receptie op Rijsenburgstraat 10.


Met dank aan het Haags Gemeentearchief
Afbeelding A4

Het voormalige stadhuis aan de Burgemeester Patijnlaan.
Deze luchtfoto is genomen vlak na de opening in 1953. Het stadhuis heeft van 1953 tot 1985 dienst gedaan en is in 1996 geheel gesloopt.

Op de foto bevindt de Burgemeester Patijnlaan zich voor het gebouwencomplex, links dwars op die laan: het Nassauplein met de ambassade gebouwen. Achter het gebouwencomplex is de Burgemeester Marijnenlaan te zien, met daarlangs een bomenrij.

In het gebouwencomplex zijn twee groepen van vleugels te onderscheiden die met elkaar zijn verbonden door een bruggebouw. De hoofdingang bevindt zich in de rechter vleugelgroep aan de zijde van de Burgemeester Marijnenlaan. Dus de achterkant van het gebouwencomplex is eigenlijk gericht naar de Burgemeester Patijnlaan.

Symbolische betekenis
Het oversteken van het bruggebouw is een onderdeel van de huwelijksceremonie.
Het aanstaande bruidspaar en genodigden gaan via de hoofdingang van de rechter vleugelgroep naar binnen en maken vervolgens een klim naar de vierde verdieping. Het huwelijk wordt voltrokken op de vierde verdieping. Na afloop gaan het bruidspaar met de genodigden via het bruggebouw naar de andere vleugelgroep en verlaten daar aan de andere zijde van het bruggebouw het gebouwencomplex. Daarmee wordt gesymboliseerd dat het paar een belangrijke brug in hun leven is overgegaan.


Met dank aan Google Earth
Afbeelding A5

Huidige situatie.
Het stadhuis heeft plaatsgemaakt voor een appartementencomplex.
De ambassade gebouwen aan het Nassauplain zijn vrijwel niet veranderd.

Afbeelding 1.11

Op weg van de Rijsenburgstraat naar het stadhuis aan de Patijnlaan.

Afbeelding 1.12

Vermoedelijk omtreeks 09:00
Aankomst bij de hoofdingang van het stadhuis.

Op de achtergrond de Burgemeester Marijnenlaan met daarachter de achterkant van een huizenrij. Die huizen staan aan de Javastraat die vanuit dit fotoperspectief achter die huizen loopt.

Afbeelding 1.13

[commentaar]

Afbeelding 1.14

[commentaar]

Afbeelding 1.15

[commentaar]

Afbeelding 1.16

[commentaar]

Afbeelding 1.17

[commentaar]

Afbeelding 1.18

[commentaar]

Afbeelding 1.19

[commentaar]

Afbeelding 1.20

[commentaar]

Afbeelding 1.21

[commentaar]

Afbeelding 1.22

[commentaar]

Afbeelding 1.23

[commentaar]

Afbeelding 1.24

[commentaar]

Afbeelding 1.25

[commentaar]

Afbeelding 1.26

[commentaar]

Afbeelding 1.27

[commentaar]

Afbeelding 1.28

[commentaar]

Afbeelding 1.29

[commentaar]

Afbeelding 1.30

[commentaar]

Afbeelding 1.31

[commentaar]

Afbeelding 1.32

[commentaar]

Afbeelding 1.33

[commentaar]

Afbeelding 1.34

[commentaar]

Afbeelding 1.35

[commentaar]

Afbeelding 1.36

[commentaar]

Afbeelding 1.37

[commentaar]

Afbeelding 1.38

[commentaar]

Afbeelding 1.39
De volwassenen van links naar rechts:
  1. Tante Francien, de echtgenote van oom Ed
  2. Oom Ed, de oudste broer van mijn vader
  3. Tante Fien, de echtgenote van oom Baas
  4. Oom Baas, de broer van mijn moeder
  5. Oma Moes, de moeder van mijn vader
  6. Mijn moeder
  7. Mijn vader
  8. Oma Ine, de moeder van mijn moeder
  9. Tante Els, de zus van mijn moeder
  10. Tante Lieneke, de echtgenote van oom Albert
  11. Oom Albert, de tweede broer van mijn vader
De kinderen van links naar rechts:
  1. Carlo, oudste zoon van oom Ed en tante Francien
  2. Albert (Appie), oudste zoon van oom Albert en tante Lieneke
  3. Huib, tweede zoon van oom Albert en tante Lieneke
  4. Bert (Albert), derde zoon van oom Ed en tante Francien
We missen nog een kind die ook op de trouwdag aanwezig was:
Hillie, de oudste dochter van oom Albert en tante Lieneke

Waarschijnlijk was het toch een hele toer om al die beweeglijke speelse kinderen te laten stilstaan voor deze familiefoto na afloop van de trouwplechtigheid. Na zo'n plechtigheid, waarbij je stil moet zijn, moet je als kind wel even af van die jeuk in je benen. Dan moet je toch even tikkertje spelen. Of aan die haarstrik van je nichtje trekken. Het lijkt net alsof de lichaamstaal van Albert lijkt te zeggen: "Na deze foto geef ik hem een mep terug."
Er lijkt wel iets te zijn gebeurd. Oma Moes en drie kinderen kijken enigszins geamuseerd naar wat zich links achter de fotograaf afspeelt of zich heeft afgespeeld.

Mijn moeder was erg gesteld op Bert. Ze heeft me verteld dat als ze tijdens de verkeringstjd en velovingstijd samen uitgingen ze regelmatig Bert meenamen. Bert moet daar als kind ook goede herinneringen aan hebben gehad. Hij staat vlak voor mijn ouders op de foto, dat kan een bewuste keuze van hem zijn geweest. Maar het kan ook zijn dat mijn ouders hem dat hebben gevraagd, misschien uit een soort mededogen. Bert kijkt namelijk wat beteuterd door wat er misschien zojuist is voorgevallen. Wellicht dat die gemoedstoestand van Bert mijn ouders is opgevallen.

Afbeelding 1.40

De uitgang aan de andere kant van het bruggebouw.


Met dank aan het Haags Gemeentearchief
Afbeelding A6

De ceremoniële gang door het stadhuis.
De gang door het bruggebouw symboliseert de brug die het kersverse echtpaar oversteekt naar een geheel nieuwe fase in hun leven.

De foto van deze hoofdingang van het stadhuis is genomen vanaf de Burgemeester Marijnenlaan.

Afbeelding 1.41

Op weg van het stadhuis naar de Thomaskerk aan de Harmelenstraat in Den Haah

Afbeelding 1.42

[commentaar]

Afbeelding 1.43

[commentaar]

Afbeelding 1.44

Aankomst aan de hoofdingang van de Thomaskerk aan de Harmelenstraat


Met dank aan Google Earth
Afbeelding A7

Recente foto van de voormalige Thomaskerk aan de Harmelenstraat.

De Thomaskerk werd ook wel de Paaskerk genoemd.
Het gebouw is sinds 2017 een moskee. Het uiterlijk van het gebouw inclusief de christelijke symbolen en de bijbeltekst boven de hoofdingang, is echter volledig intact gebleven.

Afbeelding 1.45

[commentaar]

Afbeelding 1.46

[commentaar]

Afbeelding 1.47

[commentaar]

Afbeelding 1.48

[commentaar]

Afbeelding 1.49

[commentaar]

Afbeelding 1.50

[commentaar]

Afbeelding 1.51

Het huwelijk wordt ingezegend door dominee Gusstaaf van Haasen.

Gustaaf van Haasen is op 19 augustus 1904 te Malang geboren en op 8 juni 1969 in Den Haag overleden.
Voor meer informatie: https://www.geni.com/people/Gustaaf-van-Haasen/6000000003112101344

Mijn ouders hebben elkaar leren kennen tijdens de belijdeniscatechisatie die door dominee van Haasen werd gegeven.

Afbeelding 1.52

[commentaar]

Afbeelding 1.53

[commentaar]

Afbeelding 1.54

[commentaar]

Afbeelding 1.55

[commentaar]

Afbeelding 1.56

Het moment waarop het huwelijk van mijn ouders wordt ingezegend.

Op basis van de tijdsaanduiding op de foto in afbeedling 1.39 schat ik dat het ongeveer 11:30 moet zijn geweest.

Afbeelding 1.57

[commentaar]

Afbeelding 1.58

[commentaar]

Afbeelding 1.59

[commentaar]

Afbeelding 1.60

[commentaar]

Afbeelding 1.61

[commentaar]

Afbeelding 1.62

[commentaar]

Afbeelding 1.63

Consistorie ingang/uitgang van de Thomaskerk aan de Abcoudestraat.

Grappig om te zien dat op het trottoir op de voorgrond een houten tol ligt van een van de kinderen. Ze hebben waarschijnlijk halsoverkop hun spel moeten onderbreken om plaats te maken voor het bruidspaar. Leuk om te zien dat al die meisjes veel aandacht lijken te hebben voor de trouwjurk van mijn moeder.
Al die kinderen zijn vermoedelijk nu (in 2023) ruim 75 jaar oud.


Met dank aan Google Earth
Afbeelding A8

[Commentaar]


Met dank aan Google Earth
Met dank aan Google Earth
Afbeelding A9

Huidige situatie aan de Abcoudestraat.
Consistorie ingang/uitgang van de Thomaskerk

Afbeelding A10

Huidige situatie aan de Abcoudestraat.

Afbeelding 1.64

Instappen in de bruidsauto aan de Abcoudestraat

Afbeelding 1.65

Aankomst aan de Rijssenburgstraat

Afbeelding 1.66

De receptie werd gehouden op Rijssenburgstraat 10, het huisadres van Pauline Ornek-Stolze, de moeder van mijn moeder en Elize Ornek, de zus van mijn moeder. Het vierkamer appartement met een oppervlakte van ongeveer 80 m2 was te krap om alle gasten onder te brengen. Veel gasten hebben dan ook moeten zitten op de trappen van het trappenhuis.

Van mijn vader heb ik begrepen dat besluit om de receptie te houden op dit huisadres heel laat is genomen omdat ze ook laat kregen te horen dat geen toestemming werd gegeven voor het serveren van alcohol in de aanpalende ruimte van de Thomaskerk. (Vermoedelijk wegens slechte ervaringen bij vorige gelegenheden, denk ik zo.)

Afbeelding 1.67

[commentaar]

Afbeelding 1.68

[commentaar]

Afbeelding 1.69

[commentaar]

Afbeelding 1.70

[commentaar]

Afbeelding 1.71

[commentaar]

Afbeelding 1.72

[commentaar]

Afbeelding 1.73

[commentaar]

Afbeelding 1.74

[commentaar]

Afbeelding 1.75

[commentaar]

Afbeelding 1.76

[commentaar]

Afbeelding 1.77

[commentaar]

Afbeelding 1.78

[commentaar]

Afbeelding 1.79

[commentaar]

Afbeelding 1.80

[commentaar]

Afbeelding 1.81

[commentaar]

Afbeelding 1.82

[commentaar]

Afbeelding 1.83

[commentaar]

Afbeelding 1.84

[commentaar]

Afbeelding 1.85

[commentaar]



2.Huwelijksreis naar Merano, april-mei 1955
Afbeelding 2.1

[commentaar]

Afbeelding 2.2

De foto van deze vakantiefolder toont "Schloss Tirol" op de voorgrond. Op de achtergrond: "Schloss Brunnenburg"
De foto is genomen in zuid-zuid-oostelijke richting.
De stad op de achtergrond is Merano. Verder is het Etschtal (Valle dell'Adige) te zien op de achtergrond waardoorheen de rivier de Adige stroomt.
De stad Bolzano (Bozen) ligt daar in de verte waar het Etschtal een bocht naar rechts maakt.

De spoorlijn die mijn ouders hebben gebruikt voor hun reis loopt door dat Etschdal en buigt vervolgens naar links in het Eisacktal (Valle Isarco), in noord-oostelijke richting, richting Brenner Pass.

Afbeelding 2.3

De reisdocumenten voor de treinreis van station Den Haag Hollandsch Spoor naar Merano.
De reis is op 14 april 1955 geboekt.
Op basis van de documenten vermoed ik dat de treinreis in vier etappes is verlopen:

  1. lokale trein van Den Haag HS naar Rotterdam CS;
  2. internationale trein van Rotterdam CS naar München;
  3. internationale trein van München naar Bolzano;
  4. lokale trein van Bolzano naar Merano.
De treinreis van Kufstein naar Bolzano gaat door schitterend bergachtig gebied. Ik hoop dat mijn ouders daarvan hebben kunnen genieten.

Met dank aan Google Earth
Afbeelding 2.3.1

De vier etappes van de treinreis Den Haag HS - Merano:

  1.  lokale trein van Den Haag HS naar Rotterdam CS; 
  2.  internationale trein van Rotterdam CS naar München; 
  3.  internationale trein van München naar Bolzano; 
  4.  lokale trein van Bolzano naar Merano. 
Afbeelding 2.3.2

Treinrijtuig
Zo moet het treinrijtuig eruit hebben gezien waarin mijn ouders van Rotterdam CS naar München zijn gereisd.
Op het bespreekbewijs in afbeelding 2.3 is te zien dat de plaatsen 23 en 24 waren gereserveerd.
Dit type rijtuig bood plaats aan 72 passagiers. De wijze van nummering van de zitplaatsen is mijn vermoeden. Op basis van dat vermoeden heb ik de zitplaatsen van mijn ouders aangegeven. Het moet volgens mij een vermoeiende reis zijn geweest die ongeveer 12 uur moet hebben geduurd. (19:00 (R'dam CS) - 7:00 (München)).

Plan D
"Plan D" is een type aanduiding van spoorwegrijtuigen die zo tussen 1950 en 1951 in Nederland werden gebouwd en opgeleverd aan de Nederlandse Spoorwegen. Er werden in totaal 70 Plan D rijtuigen opgeleverd:
20 rijtuigen met 8 coupés met elk 6 zitplaatsen van klasse 1 en 2;
40 rijtuigen met 9 coupés met elk 8 zitplaatsen van klasse 3;
10 rijtuigen met een restaurant en een bagage gedeelte.
Het overgrote deel van de Plan D rijtuigen werd ingezet op binnenlandse lange afstands treinverbindingen, de rest werd ingezet op internationale trajecten.

Oostenrijk Express
D-treinen waren internationale lange-afstandstreinen. Op het bespreekbewijs wordt treinnummer D252 vermeld, dit duidt op de Austria express, die trein vertrok vanuit Hoek van Holland. De vertrektijden waren afgestemd op de aankomsttijden van de boten uit Harwich. De D252 had zeer vermoedelijk twee eindbestemmingen in Oostenrijk: Innsbruck en Schladming. Daartoe werd de D252 in Oostenrijk opgesplitst in twee treinen, vermoedelijk gebeurde dat opslitsen in Wörgl.

Hieronder de vertrek- en aankomsttijden volgens de zomerdienstregeling van 1956 op het traject Hoek van Holland - Keulen, de dienstregeling voor het treintraject voorbij Keulen heb ik nog niet kunnen achterhalen. Ik denk dat de tijden niet veel hebben verschild van de dienstregeling van april 1955.
Hoek van Holland Haven
Rotterdam Centraal

Eindhoven Centraal

Venlo
Mönchengladbach
Keulen
 V: 18:56
A: 19:19
V: 19:21
A: 20:33
V: 20:35
V: 21:31
V: 21:59
V: 22:50
Mijn ouders hebben de D252 in München, vermoedelijk omstreeks 7:00 de volgende ochtend, verlaten om over te kunnen stappen op de internationale trein naar Bolzano.

Treinsamenstelling
De treinsamenstelling, uit wat voor rijtuigen de trein was samengesteld en welk type locomotief de trein heeft getrokken, heb ik niet kunnen achterhalen. Maar dit soort internationale treinen naar Oostenrijk bestonden doorgaans uit Nederlands, Duits en Oostenrijks materieel. Op basis van het bespreekbewijs kunnen we concluderen dat mijn ouders in een Nederlands rijtuig hebben gezeten. Zeer waarschijnlijk is de trein tot aan Venlo getrokken door een Nederlandse electrische locomotief uit de 1000 serie of de 1100 serie (zie afbeelding 2.3.3). In Venlo werd de taak van een van die locomotieven overgenomen door een Duitse locomotief.

Electrische lokomotief uit de 1000 serie
Electrische lokomotief uit de 1100 serie
Afbeelding 2.3.3

Met dank aan Wikipedia en het Nederlands Spoorwegmuseum
Afbeelding 2.3.4

Het interieur van een coupé 3de klas van een plan D rijtuig.
Zoals in afbeelding 2.3.2 aangegeven hebben mijn ouders tijdens de reis van Rotterdam naar München zeer vermoedelijk naast elkaar rechts achter de deur gezeten.


Met dank aan het Nederlands Spoorwegmuseum
Afbeelding 2.3.5

Alle plan D rijtuigen werden begin jaren 50 in de kleur turquoise opgeleverd.
Halverwege de jaren 50 werd die kleur vervangen door het Berlijns blauw.


Met dank aan klassiekebeveiliging.com
Afbeelding 2.3.6

Links op de foto, langs spoor 5: trein D252, de Austria Express, met loc 1109, klaar voor vertrek in kopstation Hoek van Holland Haven (25 mei 1958).
De D252 heeft mijn ouders op 23-24 april 1955 van Rotterdam naar München gebracht.

Rechts op de foto, langs spoor 4, staat de Nord-West Express met Kopenhagen als bestemming en met een 6-assige locomotief uit de 1300 serie op kop. Lokomotieven uit de 1100 serie waren 4-assig.

Voor de treinliefhebbers onder ons. Een loc uit de 1100 serie had een vermogen van 2030 kW (2760 pk) en een trekkracht van 155 kN. Een loc uit de 1300 serie had een vermogen van 3600 kW (4895 pk) en een trekkracht van 241 kN.

Afbeelding 2.4

Even snel omkleden en dan: klaar voor de reis.

Afbeelding 2.5

Mijn ouders zijn op de trouwdag op huwelijksreis gegaan.
Het feit dat mijn vader geen foto's heeft nagelaten van de treinreis zelf, vermoed ik dat mijn ouders veel hebben gerust tijdens de treinreis op weg naar Merano.

De twee jongemannen aan weerszijde van mijn vader zijn vermoedelijk studiegenoten.
De persoon links op de foto heet volgens mij Meijboom. Na afloop van zijn studie is hij, net als mijn vader, voor het Unilever onderzoekscentrum in Vlaardingen gaan werken.

Afbeelding 2.6

"Wat schattig die kinderen." "Doen jullie voorzichtig?"

Afbeelding 2.7

"Wij wensen jullie een goede reis."

Afbeelding 2.8

En nu gauw met de auto naar station Hollandsch Spoor.

Afbeelding 2.9

"Hebben we niets vergeten?" "Ik heb in ieder geval alle reisdocumenten bij me."

Afbeelding 2.10

Leuk om te zien hoe mijn ouders zich verheugen op de huwelijksreis.

Afbeelding 2.11

Aan de hoofdingang van station Den Haag Hollands Spoor.
De auto staat gepakeerd links van de hoofdingang zoals uit afbeelding 2.11.1 valt af te leiden.


Met dank aan het Haags Gemeentearchief
Afbeelding 2.11.1

De hoofdingang van station Hollandsch Spoor in 1930.

Afbeelding 2.12

In de stationshal vlakbij de hoofdingang en de loketten.

Het is opvallend hoe bescheiden de afmetingen van de reiskoffers van mijn ouders waren. Maar het was voldoende voor hun huwelijksreis die volgens mijn schattingen een week moet hebben geduurd.

Afbeelding 2.13

In de stationshal vlakbij de hoofdingang.


Met dank aan het Haags Gemeentearchief

Met dank aan het Haags Gemeentearchief
Afbeelding 2.13.1 en 2.13.2

De ingang van de stationshal.
Op de afbeeldingen 2.12 en 2.13 stonden mijn ouders rechts op afbeelding 2.13.1 voor de telefoonruimte.
Aan de rechterkant de rij met loketten. Mijn ouders staan in afbeelding 2.12 voor loket 1.

De foto's zijn in 1950 genomen.


Met dank aan het Haags Gemeentearchief
Afbeelding 2.13.3

De stationshal riching de trappen naar de perrons boven.

De foto is in 1950 genomen.

Afbeelding 2.14

Op het perron langs spoor 3 richting Rotterdam.

Afbeelding 2.15

Op het perron langs spoor 3 richting Rotterdam.

Wat ik zo leuk vind aan deze foto is de blik van mijn moeder. Ik herken deze blik. Mijn vader moet een opmerking hebben gemaakt of iets hebben gedaan waarvan mijn moeder denkt: "Moet dat nou?".

Afbeelding 2.16

Op het perron langs spoor 3 richting Rotterdam.

Afbeelding 2.17

Op het perron langs spoor 3 richting Rotterdam.

Afbeelding 2.18

Op het perron langs spoor 3 richting Rotterdam.

De foto's op afbeelding 2.18 en 2.21 tonen dat in totaal twee fotografen de trouwdag van mijn ouders hebben vastgelegd.

Afbeelding 2.19

Op het perron langs spoor 3 richting Rotterdam.

Afbeelding 2.20

Op het perron langs spoor 3 richting Rotterdam.

Afbeelding 2.21

Op het perron langs spoor 3 richting Rotterdam.

De foto's op afbeelding 2.18 en 2.21 tonen dat drie fotografen de trouwdag van mijn ouders hebben vastgelegd.

Afbeelding 2.22

Op het perron langs spoor 3 richting Rotterdam.

Afbeelding 2.23

Op het perron langs spoor 3 richting Rotterdam.

Afbeelding 2.24

Op het perron langs spoor 3 richting Rotterdam.

Afbeelding 2.25

De trein naar Rotterdam CS. Op Rotterdam CS zal worden overgestapt op een internationale trein die mijn ouders naar München zal brengen.
(Zo te zien gaat het om treinstellen die in 1935 of 1936 zijn opgeleverd.)

Gelet op het aantal reizigers vermoed ik dat de foto omstreeks 17:00 is genomen.

Het moet een drukke dag zijn geweest voor mijn ouders. Ik schat zo in dat de huwelijksplechtigheden zich hebben afgespeeld tussen 09:00 en 12:00, de receptie tussen 12:30 en 14:30, vervolgens voorbereidingen treffen voor de huwelijksreis (koffers lagen natuurliijk al klaar) en om 16:00 vertrek naar Station HS om de trein van 17:00 naar Rotterdan CS te kunnen nemen. Van napraten met familieleden en vrienden moet nauwelijks sprake zijn geweest.
Mijn ouders waren jong, 30 (moeder) en 28 (vader) jaar oud. Dus die dag konden ze goed aan. Maar de treinreis naar Merano hebben ze waarschijnlijk goed benut om op adem te komen, mijn vader heeft tijdens de reis geen foto's gemaakt.


Met dank aan het Haags Gemeentearchief
Afbeelding 2.25.1

Een blik op het perron langs spoor 3 waar mijn ouders stonden. De foto is echter gemaakt in 1930.



3.Verblijf in Merano, april-mei 1955

Met dank aan Stadtmuseum Meran
Afbeelding 3.1
Het spooremplacement van station Merano

Deze foto is ergens in de jaren 50 gemaakt.
Er werd in heel Europa veelvuldig gebruik gemaakt van treinverbindingen. Op de foto zijn veelal toeristen te zien. Vermoedelijk hebben mijn ouders bij aankomst ook deel uitgemaakt van zo'n mensenmassa.


Met dank aan Google Earth
Afbeelding 3.2

Merano ligt op een locatie waar het Passeierdal en het Adigedal samenkomen. Het Adigedal wordt ook wel het Etschtal genoemd op zijn Duits.
Bij Merano komt de rivier de Passer uit op de rivier de Adige.
De Adige komt bij Venetië uit op de Adriatische Zee.

Op het overzicht is aangegeven:

  • waar mijn ouders hebben gelogeerd: Pension "Mimosa Saxifraga" (de naam van een kruidenplantje);
  • de locaties die mijn ouders bezocht hebben: Schloss Tirol, Schloss Schenna, de Passerklamm en de tuinen van kasteel Trautmansdorff;
  • de beeldhoek van de foto in afbeelding 3.15.
Afbeelding 3.3

Pension "Mimosa Saxifraga" aan de Tappeinerweg waar het jonge echtpaar logeerde.

Ik heb een vermoeden dat mijn vader deze foto heeft gekregen van de pensionhouder. Ik heb twee redenen voor dat vermoeden:

  1. Deze afbeelding heb ik ook aangetroffen op een ansichtkaart van 1965 (te verkrijgen via eBay (november 2023)) ;
  2. Als mijn vader deze foto zou hebben gemaakt dan zou zijn kersverse echtgenote daar ook op de foto zijn afgebeeld.
Overigens, de pensionhouder was een hartelijke vrouw met wie mijn ouders een aantal jaren contact hebben onderhouden.
Als gezin hebben we, meen ik, haar tijdens een zomervakantie in 1967 nog een bezoek gebracht. (Dat moet en kan ik nog verifiëren)

Met dank aan Google Earth en Bart de Boer
Afbeelding 3.3.1

Recente foto van Pension "Mimosa Saxifraga".

Afbeelding 3.4

Ik heb een sterk vermoeden dat deze foto van een folder afkomstig is. In de omgeving van Merano heb ik met Google Earth geen enkele locatie kunnen vinden van waaruit dit tafereel kan worden waargenomen.

Afbeelding 3.5

Deze foto is genomen vlakbij "Ponte Romano" dat zich rechts van de foto bevindt buiten het zicht.

Dwars door Merano loopt een riviertje de Passer. Aan weerszijde van de oever zijn promenades en wandelpaden aangelegd waarvan ik vermoed dat mijn ouders daar veelvuldig gebruik van hebben gemaakt. Over enkele honderden meters wisselt het landschap zeer sterk. Je kunt daar over een relatief korte afstand een gezellige horecapromenade aantreffen, een kunstgalerij, een tuin en een steile kloof, met steile wandelpaden en trappen, waar de Passer woest doorheen stroomt.

Afbeelding 3.6

Mijn moeder werpt een blik op de "Tirolerstieg", een steil wandelpad dat de Tappeinerweg vlakbij pension "Mimosa Saxifraga" verbindt met de binnenstad van Merano.

Afbeelding 3.7

Mijn ouders moeten veel van het openbaar vervoer gebruik hebben gemaak om vanuit Merano de verschillende plekken in de omgeving te bezoeken. Deze foto moet dan ook zeer vermoedelijk zijn gemaakt in een wachtruimte.

Ik vermoed dat die wachtruimte zich in de buurt van het grote station van Merano moeten hebben bevonden. Dat station bevond zich hemelsbreed ruim een kilometer van het pension waar mijn ouders logeerden.

Afbeelding 3.8

Uitzicht op de Sint Nicolaas Dom (Duomo San Nicolo)


Met dank aan Google Earth en Bart de Boer
Afbeelding 3.8.1

Uitzicht op de Sint Nicolaas Dom (Duomo San Nicolo) (recente foto)

Afbeelding 3.9

Na lang speuren op Google Earth eindelijk de locatie gevonden waar deze foto is gemaakt.
Het kerkje op de achtergrond is de Sint Vigilius Kerk. het bevindt zich op een hoogte van 1780 meter.
Op afbeelding 3.9.1 een Google Streetview opname vanaf ongeveer dezelfde locatie waarvandaan mijn vader in april 1955 de foto heeft genomen.

Het lijkt me erg waarschijnlijk dat mijn ouders hebben gebruik gemaakt van een kabelbaan zoals aangegeven op de kaart in afbeelding 3.9.4. Ik zou overigens hebben verwacht dat mijn vader meer foto's zou hebben gemaakt voor deze gelegenheid. Ik denk dat het voor hun bijzonder moet zijn geweest om gebruik te maken van een kabelbaan en om op die hoogte rond te lopen en van de omgeving te genieten. Misschien was het filmrolletje net op. Maar dat zou me weer verbazen want mijn vader was altijd goed voorbereid.


Met dank aan Google Earth en aan Thomas Kahabka
Afbeelding 3.9.1

Een Google Streetview opname vanaf ongeveer dezelfde locatie waarvandaan mijn vader in april 1955 de foto heeft genomen.


Met dank aan Google Earth en aan Lutz Arnold
Afbeelding 3.9.2

Een Google Streetview opname vanaf ongeveer dezelfde kijkhoek maar vanaf een grotere afstand om een indruk te krijgen van de omgeving die eigenlijk sinds 1955 vrijwel niet is veranderd.


Auteur onbekend
Afbeelding 3.9.3

De Sint Vigilius Kerk.


Met dank aan Google Earth
Afbeelding 3.9.4

De Sint Vigilius Kerk die mijn ouders hebben bezocht bevindt zich hemelsbreed maar 7 km van Merano vandaan. Het hoogteverschil bedraagt echter bijna 1400 meter.
Het lijkt me waarschijnlijk dat mijn ouders de bus van Merano naar Lana hebben genomen en vervolgens de kabelbaan om op 1500 meter hoogte te komen.

Ik heb een vermoeden dat de foto's van afbeelding 3.6, 3.7 en 3.9 bij elkaar horen. De kleding van mijn moeder heeft mij op dit vermoeden gebracht.
In afbeelding 3.6 staat mijn moeder op het punt om samen met vader via de "Tirolersteig" af te dalen naar de binnenstad van Merano om vervolgens naar het station te lopen.
Op afbeelding 3.7 wachten mijn ouders op de bus naar Lana.
Op afbeelding 3.9 de eindbestemming van de dagtrip.

Afbeelding 3.10

Ik heb een zeer sterk vermoeden dat dat dorpje in de verte Hafling heet.
(Een naam die me bekend voorkwam toen ik het op de kaart tegenkwam. Misschien dat mijn moeder die plaatsnaam genoemd heeft toen ik met haar de foto's bekeek in juni 2005 als voorbereiding op hun 50-jarig huwelijksfeest.)
Een uitgebreide speurtocht naar dorpskerken heeft de foto in afbeelding 3.10.1 opgeleverd. Ik was namelijk op zoek naar een kerk dat er net zo uitziet als dat kerkje, in de verte, uiterst links op de foto.

Ik heb het pad, waarop mijn moeder staat, niet kunnen vinden op Google Earth. Ik heb een vermoeden dat dat pad nu schuil gaat achter de huidige begroeiing. Het pad is opvallend smal maar goed aangelegd. Het lijkt me dat dat pad ooit bedoeld is geweest t.b.v. de wijnbouw.

Mijn ouders moeten gebruik hebben gemaakt van busvervoer om Hafling te bereiken. De huidige busroute is aangegeven in afbeelding 3.10.2. Ik vermoed dat dat ook de route in 1955 moet zijn geweest. De huidige reistijd per bus bedraagt ongeveer 50 minuten. (per auto 17 minuten)
De afstand tussen Hafling en Merano bedraagt ongeveer 6 km, het hoogte verschil bedraagt 900 m.

Wat op de foto niet is te zien, is dat achter de lage heuvels, op de achtergrond van Hafling, zich het ruim 900 m dieper gelegen Etschdal of het Adigedal bevindt waardoorheen de rivier de Adige stroomt. Op de foto lijkt het echter alsof die lage heuvels een geheel vormen met de berghelling op de achtergrond. Merano bevindt zich ongeveer achter mijn moeder op de foto maar de stad is niet zichtbaar omdat het zich 900 m dieper bevindt.

Op die berg, genaamd de Vigiljoch (1906 m), aan de overkant van het Etschdal, bevindt zich de Sint Vigilius Kerk (zie de afbeeldingenreeks 3.9) die mijn ouders op een andere dag bezocht hebben. Aan de voet van die berg bevindt zich de plaats Lana, onngeveer 970 meter lager, in het Etschdal, en dus niet zichtbaar op de foto.
Ik vermoed dat met een goede verrekijker die kerk te zien moet zijn geweest vanaf de plek waar mijn moeder staat, evenals de kabelbaan die mijn ouders voor die gelegenheid hebben genomen.

De grote berg rechts op de achtergrond kan ik niet goed identificeren omdat de top niet zichtbaar is. Maar ik vermoed dat dat de 3000 m hoge Gigot is en links, wat meer verscholen achter de Vigiljoch, de 3006 m hoge Zielspitze.

Afbeelding 3.10.1

Dorpskerk van Hafling van de parochie van San Giovanni Batista.

Afbeelding 3.10.2

Busroute tussen Merano en Hafling

Afbeelding 3.11

Schloss Schenna

Afbeelding 3.12

Schloss Schenna.


Met dank aan Dietmar Denger
Afbeelding 3.12.1

Schloss Schenna op de voorgrond.
Op de achtergrond rechts het mausoleum van aartbisschop Johann von Österreich.
Links van dat mausoleum de Oude Kerk van Schenna.
Het zijn beide bezienswaardigheden die mijn ouders moeten hebben gezien en wellicht hebben bezocht maar waarvan mijn vader geen foto's heeft gemaakt.

Op de achtergrond is het westelijke deel van Merano goed te zien. Op die heuvel rechts wordt veel wijnbouw bedreven en aan de achterkant van die heuvel bevindt zich pension "Mimosa Saxifraga".

Tussen het mausoleum en de heuvel is de rivier de Passer te zien die richting Merano stroomt.

Afbeelding 3.13

Uitzicht op Schloss Tirol helemaal bovenaan de foto.


Met dank aan Google Earth
Afbeelding 3.13.1 en 3.13.2

Recente Google Streetview opname vanaf dezelfde locatie (Via del Castello, kasteelweg).
De huizen op de foto van afbeelding 3.13 staan er nog.

Op afbeelding 3.13.2 hieronder is te zien dat de weg tegenwoordig is geasfalteerd en is voorzien van een hek.


Met dank aan Google Earth
Afbeelding 3.14

[commentaar]

Afbeelding 3.15

Uitzicht vanuit het hoogste punt van de tuinen van kasteel Trauttmansdorff.
Uitzicht over het dal waarin Merano zich bevindt rechts op de foto, met op de achtergrond de 3006 meter hoge Zielspitze.
Rechts op de foto vlakbij de begroeiing op de voorgrond is de toren van de Sint Nicolaas Dom te zien.

De fotolocatie is aangegeven op een overzichtskaart in afbeelding 3.2 en op de plattegrond in afbeelding 3.15.2


Met dank aan Connected Horizons UK
Afbeelding 3.15.1

Eeen blik op het kasteel van Trauttmansdorff en een deel van de tuinen.


Met dank aan Connected Horizons UK
Afbeelding 3.15.2

Op bovenstaande plattegrond is de locatie aangegeven waar de foto van afbeelding 3.15 is gemaakt en de beeldhoek.


Met dank aan Google Earth
Afbeelding 3.16

De locaties waar de verschillende foto's zijn genomen.
Er zijn vier foto's gemaakt op het laatste steile gedeelte van de Tirolersteig op weg naar pension "Mimosa Saxifraga". Ik vermoed dat mijn vader dat een fotogenieke locatie heeft gevonden. Ik geef hem geen ongelijk, dit soort steegjes heeft een wat huiselijk en gemoedelijk aanzien. Dat zoeken naar het gemoedelijke is wat mijn ouders gemeen hadden.

De foto van afbeelding 3.26 is gemaakt op de binnenplaats van het voorname en populaire restaurant Forsterbräu, dat al bestaat sinds 1869.

Afbeelding 3.17

De Tirolersteig. Het steile wandelpad naar pension "Mimosa Saxifraga".

Afbeelding 3.18

Via Portici in Merano.

Afbeelding 3.19

De Tirolersteig. Het steile wandelpad naar pension "Mimosa Saxifraga", op de achtergrond.


Met dank aan Google Earth
Afbeelding 3.18.1

Via Portici in Merano.
Deze opname van Google Streetview is ongeveer vanuit dezelfde locatie en richting genomen als in afbeelding 3.18.

Afbeelding 3.20

Via Portici in Merano.


Met dank aan Google Earth
Afbeelding 3.20.1

Via Portici in Merano.
Deze opname van Google Streetview is ongeveer vanuit dezelfde locatie en richting genomen als in afbeelding 3.20.
De foto in afbeelding 3.20 is genomen vanuit het overdekte gedeelte rechts op de foto.

Afbeelding 3.22

De Tirolersteig.

De locatie van deze foto, zoals aangegeven op afbeelding 3.16, is afgeleid van de foto op afbeelding 3.17 waar dezelfde luiken en ramen zijn te zien van de aangrenzende bebouwing.

Op de foto is een vrouw te zien dat met een grote mand op haar rug naar boven loopt. Dat gedeelte van de stad staat op een heuvel waar veel wijnbouw wordt bedreven. De mand lijkt wat scheef op haar rug te hangen. Dat zou er op kunnen wijzen dat de mand leeg is. Het pension waar mijn ouders logeerden, pension "Mimosa Saxifraga" bevond zich midden tussen de wijngaarden.

Afbeelding 3.23

[commentaar]

Afbeelding 3.24

De Passerklamm (La gola dei Passiro) in Merano


Met dank aan Google Earth
Afbeelding 3.24.1

De Passerklamm (La gola dei Passiro) in Merano


Met dank aan Google Earth en aan Martin Müller-Jacobi
Afbeelding 3.24.2

De Passerklamm (La gola dei Passiro) in Merano


Met dank aan Google Earth en aan Christian Budde
Afbeelding 3.24.3

De Passerklamm (La gola dei Passiro) in Merano.

Verwijzend naar de foto in afbeelding 3.24: mijn ouders hebben op dat bordes gestaan en mijn vader moet de camera op statief, met een zelfontspanner, ongeveer 2 meter schuin links van de bank hebben opgesteld.


Met dank aan Google Earth en aan Gabriele Paris
Afbeelding 3.24.4

De Passerklamm (La gola dei Passiro) in Merano.

Een Google Streetview opname vanaf de plek waar mijn ouders hebben gestaan en gericht op de plek waar de fotocamera moet zijn opgesteld.


Met dank aan Google Earth en aan Gabriele Paris
Afbeelding 3.24.5

De Passerklamm (La gola dei Passiro) in Merano.

Uitzicht vanaf het bordes stroomopvwaarts op de Passer.
Die brug moet er in 1955 ook hebben gelegen, misschien was die brug toendertijd een metalen vakwerkbrug.
De weg over de brug, de SS44 (de Strada Satake 44) is in 1912 aangelegd.

Afbeelding 3.25

Deze foto is volgens mij van de 3006 meter hoge Zielspitze.
Aan de hand van Google Earth heb ik de berg kunnen herkennen en ben tot de conclusie gekomen dat mijn vader deze foto ongeveer vanaf een locatie heeft genomen zoals op onderstaande kaart is aangegeven. De foto is in de laatste week van april 1955 genomen, dus ik vermoed tussen 17:00 en 18:00.
Dit is de tweede keer dat die berg op de foto is genomen, waarschijnlijk vond mijn vader dat een mooie berg om te zien.


Met dank aan Google Earth
Afbeelding 3.25.1

De foto in afbeelding 3.25 is zeer vermoedelijk genomen vanaf een locatie waar zich het kunstwerk "I Troni di Trattmansdorff", de tronen van Trauttmansdorff, zich bevindt. Het is een kunstwerk bestaande uit twee reuzen houten stoelen die zijn gericht op de tuinen van kasteel Trautmanndorff 7 kilometer daarvandaan.

Google Earth biedt jammergenoeg geen "Streetviews" op die locatie. Ik heb een locatie in de buurt gezocht om het uitzicht van afbeelding 3.25 te kunnen benaderen. Zie afbeeling 3.25.3

Ik heb een vermoeden dat mijn ouders een arrangement hebben gekocht voor het kunnen bezoeken van de tuinen van kasteel Trauttmansdorff en de Tronen van Trauttmansdorff inclusief busvervoer.


Met dank aan Google Earth
Afbeelding 3.25.2

I Troni di Trauttmansdorff, de Tronen van Trautmansdorff.
De reuzenstoelen zijn gericht op de 7 kilometer verder gelegen tuinen van kasteel Trauttmansdorf.
Merano bevindt zich precies tussen de twee objecten.


Met dank aan Google Earth
Afbeelding 3.25.3

Dit is ongeveer de locatie waarvandaan mijn vader de foto van afbeelding 3.25 moet hebben gemaakt.

Afbeelding 3.26

De locatie van dit tafereel heb ik kunnen vaststellen aan de hand van het logo op het tafelkleed.
Het is het logo van restaurant Forsterbräu, hier rechts getoond.
Brouwerij Forsterbräu is eigenaar van het restaurant.

Mijn vader heeft deze foto genomen net nadat het ijs was opgediend.
Het is jammergenoeg geen kleurenfoto maar dat ijsbolletje in de rechter coupe lijkt me groen van kleur. Pistache?

Hieronder een recente foto van het buitenterras van restaurant Forsterbräu dat sinds 1869 bestaat.


Met dank aan Tripadvisor
Afbeelding 3.26.1

Buitenterras van restaurant Forsterbräu.
Adres: Corso della Libertà 90 (Freiheitsstrasse 90), 39012 Merano

Afbeelding 3.27

Mijn ouders zijn op deze foto netjes gekleed. Ik heb een vermoeden dat deze foto op zondag 1 mei 1955 is genomen en dat ze op die dag zonet een kerkdienst hebben bijgewoond, wellicht in de Sint Nicolaas Dom (of de Evangelische Gemeinde Merano) en als afsluiting van hun huwelijksreis. Ik heb een sterk vermoeden dat hun huwelijksreis maar een week heeft geduurd.

De achtergrond lijkt me van een groot gebouw zoals die van een kerkgebouw. Die houten leuning lijkt me te duiden op een wat private locatie. Dat vermoeden geeft voeding aan speculaties over wie deze foto kan hebben genomen. Maar het zou kunnen dat er gebruik is gemaakt van een zelfontspanner. Mijn vader lijkt wat meer gericht te zijn op het correct functioneren van die zelfontspanner of op degene die zijn fotocamera hanteert.






Voor vragen en opmerkingen kunnen jullie een mailtje sturen naar:
sander.panhuyzen@planet.nl

Najaar 2023