Carrièreoverzicht van Willem Egbert Ornek
Commentaar: Sander Panhuyzen
|
Inleiding (Nog te schrijven inleiding) |
| Paginaoverzicht | |
| 1.Carrièreoverzicht |
| ||
| Afbeelding 1.1 | ||
|
Stamboek Oost-Indische Ambtenaren tekst |
||
Bron: . . . . |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Afbeelding 1.2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tekst | Tekst | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tekst | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||
| Afbeelding 1.3 | ||
|
De standplaatsen van Willem Egbert Ornek zijn in rood aangegeven: Probolinggo, Bandoeng en Poerwokerto.
Voorts zijn aangegeven zijn geboorteplaats Rembang, de geboorteplaats van zijn echtgenote Emelia Paulina Soerabaja en de plaats Bandoeng waar ze als gezin zeer waarschijnlijk de langste tijd hebben gewoond, van medio 1919 tot medio 1946, zo'n 27 jaar. Echter de tijd tussen de geboorte van hun eerste kind (Elize) in Probolinggo en hun tweede kind (Yvonne) in Bandoeng is opvallend lang, 9 jaar. Omdat ik de woonplaatsen van het gezin Ornek mede afleid uit de geregistreerde geboorteplaaten van de kinderen, hou ik er daarom rekening mee dat er tussen de verhuizing van Probolinggo naar Bandoeng sprake kan zijn van tussentijdse verhuizingen. Op dit moment beschik ik niet over informatie die mij daarover meer zekerheid zou kunnen geven. |
||
|
||
| Afbeelding 1.4 | ||
|
Bovenstaande scan is van het Haags Gemeentearchief waaruit blijkt dat het gezin Ornek op twee adressen in Den Haag heeft gewoond. De appartementen bestaan nog steeds. Hieronder worden Google Streetview opnames getoond van de locaties. Uit de gegevens is af te leiden dat het verblijf in Europa heeft geduurd van ongeveer 25 augustus 1936 tot 28 juni 1937. De verlofperiode liep synchroon met schooljaar van de kinderen die respectievelijk 20 (Elize) , 11 (Yvonne) en 9 (Jules) jaar oud waren. Het is mij vooralsnog niet bekend op welke scholen de kinderen in Den Haag werden ondergebracht.tijdens de verlofperiode. Willem Egbert had veel bewondering voor de Europese cultuur en heeft die bewondering ook aan zijn echtgenote en kinderen willen doorgegeven. Het gezin heeft dan ook een reis gemaakt door waarschijnlijk Frankrijk met als eindbestemming Italië. Die reis heeft op Yvonne (mijn moeder) diepe indruk gemaaakt. Allerlei informatie zoals foto's of aantekeningen die betrekking hebben op die verlofperiode en de reis zijn verloren gegaan in hun huis in Bandoeng toen de hele wijk waarin het gezin woonde in 1946 onder vuuur werd genomen door Indonesische onafhankelijkheidsstrijders. Het gezin heeft moeten vluchten met groot gevaar voor eigen leven en met achterlating van al hun bezittingen. Het gezin kon alleen wat kleding meennemen en vermoedelijk wat identiteitspapieren. |
||
|
||
| Afbeelding 1.5 | ||
| tekst | ||
|
||
|
|
|
Afbeelding 1.6a, 1.6b en 1.6c
Reinkenstraat 39 |
|
|
|
Afbeelding 1.7a, 1.7b en 1.7c
Hanenburglaan 46 |
| 2.Organisatie van de spoorwegen |
|
||
|
| |
|
De Regeerings-Almanak voor Nederlandsch-Indië
Deze almanak verscheen jaarlijks tussen 1815 en 1942. De personeelsregisters in het tweede deel van de almanak zijn zodanig opgesteld dat daaruit in detail de organisatiestructuur van de verscheidene overheidsorganen kan worden afgeleid. Uit de informatie van het tweede deel van de almanak heb ik de organsiatiestructuur omtrent de Spoorwegen kunnen afleiden en hieronder uiteengezet. |
tekst | |
|
||
Organisatie van de Dienst van het Toezicht op de Spoor- en Tramwegen in 1920
Organisatie Staatsspoor- en Tramwegen in 1920
|
||
Bron: . . . . . |
Bron: . . . . . |
|
| Afbeelding 2.1 | Afbeelding 2.2 | |
| Pagina XXX | Pagina XXX | |
|
Bron: . . . . . |
Bron: . . . . . |
|
| Afbeelding 2.3 | Afbeelding 2.4 | |
| Pagina 906 | Pagina 907 | |
|
Bron: . . . . . |
Bron: . . . . . |
|
| Afbeelding 2.5 | Afbeelding 2.6 | |
| Pagina 908 | Pagina 109 en 910 | |
|
Bron: . . . . . |
Bron: . . . . . |
|
| Afbeelding 2.7 | Afbeelding 2.9 | |
| Pagina XXX | Pagina XXX | |
| 3.Overzicht van het spoorweg- en tramnetwerk op Java en Madoera |
|
||
| Afbeelding 3.1 | ||
| De trajectnummers in het geografisch overzicht van het spoorwegnetwerk op Java komt overeen met die in afbeelding 3.3 waarin een tabellarisch overzicht wordt gegeven van de trajecten. | ||
|
||
| Afbeelding 3.2 | ||
|
De meeste spoorlijnen werden beheerd door particuliere ondernemingen. Maar het overheidsbedrijf "Staatsspoor- en Tramwegen in Nederlandsch-Indië (SS en Tr)" had het meest uitgebreide spoorwegnetwerk met een totale lengte van 4331 km. In omvang werd de SS en Tr gevolgd door de Nederlands-Indische Spoorweg Maatchappij (NIS) met maar 855 km. De NIS was een particuliere onderneming.
Op Java was 52.5% van het netwerk in handen van de staat, 16.3% in handen van de NIS en de overige 31.2% was in handen van de 18 overige particuliere bedrijven Spoorwegen werden eerst aangelegd door particuliere ondernemingen. In het begin verliep het aantrekken van de benodigde inversteerders voorspoedig om de aanleg te kunnen bekostigen. Die investeerders waren afkomstig van bedrijven die een groot economische belang hadden bij de aanleg ervan. Spoorwegen waren essentieel voor het vervoer van grondstoffen en agrarische producten vanuit de binnenlanden naar de havens. Ook personenvervoer werd een belangrijke bro van inkomsten. Echter na een tijd stagneerde de ontwikkeling van het spoorwegennetwerk doordat investeringen achterbleven. Dit remde de economsiche ontwikkelingen van Nederlands-Indië, het spoornetwerk kon de toename van het vrachtverkeer niet meer aan. Om nu de economische ontwikkelingen aan te wakkeren heeft de Nederlandse overheid besloten om zelf de benodigde investeringen te bekostigen t.b.v. aanleg en exploitatie. |
Op Java werden bij de Staatsspoor- en Tramwegen in Nederlandsch-Indië (SS en Tr) twee netwerken onderscheiden: de Westerlijnen op West-java en de Oosterlijnen op Oost-Java. In Bandoeng was het hoofdkantoor en de hoofdwerkplaats gevestigd voor de Westerlijnen. Voor de Oosterlijnen was dat Madioen. Willem Egbert Ornek heeft in Probolinggo vor de Oosterlijnen gewerkt en in Bandoeng voor de Westerlijnen. | |
|
||
| Afbeelding 3.3 | ||
|
De blauwe nummers in de blauwe kaders komen overeen met de blauwe nummers in afbeelding 3.2 met het overzicht van de spoorweg-en trammaatschappijen.
De trajectnummers in de tabellen komen overeen met die in afbeelding 3.1 met een geografisch overzicht van het spoorwegnetwerk op Java. In bovenstaand overzicht is ook te zien dat de trajecten 6, 10 en 36 werden gebruikt door twee spoorwegmaatschappijen. De trajecten 107 t/m 118 werden geëxploiteerd door automobielvervoersbedrijven die aansloten op de trein- en tramdiensten. Automobieldiensten Van den Lande wordt in bron 2 (De Regerings Alamanak uit 1920) Lands Automobieldiensten Diensten genoemd en was een onderdeel van de Staatsspoorwegen. |
||
| 4.Hoofdstuk 4 |
|
||
| Afbeelding 4.1 | ||
| Een veel gebruikte locomotief op het SS spoorwegnetwerk: de 1C + C Mallet locomotief met de twee lage druk cilinders voor en de twee hoge druk cilinders achter. De relatief kleine wielen van deze locomotief maakte hem geschikt om zware treinen te trekken op de talloze hellingen van de verscheidene bergtrajecten. | ||
Bron: Wikipedia |
||
| Afbeelding 4.2 | ||
| Tekst | ||
|
||
Bron: Wikipedia |
Met dank aan Google Earth |
|
| Afbeelding 4.3 | Afbeelding 4.4 | |
|
Tekening naar een luchtfoto van de gebouwen van het hoofdkantoor van Staatsspoorwegen te Bandoeng.
Het hoofdkantoor werrd er in 1924 gevestigd.
Waarschijnlijk Willem Egbert Ornek heeft hier vermoedelijk een kantoor gehad toen hij volgens de vermelding in het stamboek (zie afbeelding 1.1 en 1.2) werd aangesteld als bouwkundige.
|
Het gebouwencomplex waar eens het hoofdkantoor van de Staatsspoorwegen was gevestigd bestaat nog steeds. Met gele contourlijnen zijn de gebouwen uit 1926 aangegeven. Met in het midden de voornalige villa van waaruit het kantorencomplex sinds 1916 is gegroeid. Op bovenstaande foto is tevens te zien dat er sinds 1926 gebouwen zijn toegevoegd.
Het gebouwencomplex wordt tegenwoordig gebruikt voor bewoning en voor als kantoorruimte. |
|
Bron: Wikipedia |
Bron: Beeldbank van de universiteitsbibliotheek van de Vrije Unversiteit Amsterdam https://digitalecollecties.vu.nl/digital/collection/krt/id/2429/ |
|
| Afbeelding 4.5 | Afbeelding 4.6 | |
|
Een luchtfoto uit 1925 van het hoofdstation van Bandoeng in het midden van de foto. Rechts beneden het midden de grote werkplaats voor het onderhoud aan de stoomlocomotieven.
Op de foto is met enige inspanning ook het hoofdkantoor van de Staatsspoorwegen te ontwaren en het Inspectiegebouw van de Staatsspoorwegen aan de Maarschalklaan vlakbij het hoofdstation. Op de kaart van afbeelding 4.4 is aangegeven waar de veschillende gebrouwden zich bevonden. Willem Egbert Ornek heeft een kantoor gehad in het Inspectiegebouw toen hij volgens de vermelding in het stamboek (zie afbeelding 1.1 en 1.2) werd overgeplaatst naar "het inspectie kantoor III te Bandoeng". |
Bovenstaande kaart komt overeen met het gezichtsveld van de luchtfoto in afbeelding 4.3. De kaart is een fragment uit een kaart van Bandoeng uit 1946. Het Inspectiegebouw van de Staatsspoorwegen aan de Maarschalklaan is er niet meer. Op die plek staan nu rijen van winkeltjes en opslagruimtes. |
|
Bron: Wikipedia |
_20.jpg)
Bron: bron 9 (Leiden University Libraries, Digital Collections) |
|
| Afbeelding 4.7 | Afbeelding 4.8 | |
|
Een luchtfoto uit ongeveer 1925 van het hoofdstation van Bandoeng in het midden van de foto. De foto is t.o.v. de foto in afbeelding 4.3 van de andere kant genomen. In de foto zijn de verschillende objecten gemarkeerd die ook worden vermeld op de kaart van afbeelding 4.4 |
Hoofdingang van station Bandoeng in 1930. | |
| 5.Hoofdstuk 5 |
|
|
|
|
SS en TrStaatsspoor en Tramwegen
|
|
|
sander.panhuyzen@planet.nl |