Oscar Rinaldo Panhuyzen

Carrièreoverzicht van Oscar Rinaldo Panhuyzen

Commentaar: Sander Panhuyzen

Inleiding
(Nog te schrijven inleiding)

Paginaoverzicht
Inleiding Carrièreoverzicht Organsatie omtrent de Gouvernements Marine Schepen van de Gouvernements Marine Hoofdstuk 4

1.Carrièreoverzicht

Bron: Stamboek van de Gouvernements-Marine deel II

Bron: Bron 1, stamboek pagina 150, record 288

Afbeelding 1.1

Stamboek van ambtenaren
In bovenstaande afbeelding is een scan van een deel bladzijde van een stamboek van de Gouvernements Marine. Het carrièoverzicht van ambtenaren in dienst van de Gouvernements Marine werd in dat stamboek met de hand bijgehouden.
Vele stamboeken zijn inmiddels ingescand en online in te zien op de website van het nationaal Archief.

De scan in de afbeelding betreft het carrièreoverzicht van Oscar Rinaldo Panhuyzen.
Wijzigingen in aanstellingen, zoals vermeld in het stamboek, werden altijd gepubliceerd in de Javasche Courant. Deze krant verscheen tweemaal per week. In het stamboek werd vermeld in welke editie van de Javasche Courant de aankondigingen van de mutaties is gepubliceerd.

De handgeschreven informatie, zoals afgebeels in de scan, is verwerkt in een tabellarisch overzicht in afbeelding 1.2.

Tabellarisch overzicht van de carrière van Oscar Rinaldo Panhuyzen

Regel Nr.	Edities van de Javasche Courant	Aankondigingen	Type Dienst	Datum
1	Jaar 1910 editie 63	Tijdelijk belast met de waarneming van de betrekkingen van leerling machinist en geplaatst aan boord van de SS "Brak"	Algemene Diensten	2de week van augustus 1910 Oscar Rinaldo 18½ jaar oud
2	Jaar 1911 editie 46	Benoemd tot leerling machinist	Algemene Diensten	2de Week van juni 1911
3	Jaar 1911 editie 46	Overgeplaatst naar SS "Java"	Algemene Diensten ?	2de Week van juni 1911
4	Jaar 1911 editie 46	Ter beschikking gesteld aan de hoofdinspecteur der opium- en zoutregie om te worden geplaatst aan boord van de SS "Java" voor de bestrijding van de opiumsluikhandel ter zee	Opiumjacht	2de Week van juni 1911
5	Jaar 1912 editie 13	Geplaatst op SS "Argus" (ter bestrijding van de opiumsmokkel)	Opiumjacht	3de Week van februari 1912
6	Jaar 1913 editie 12	Benoemd tot 2de machinist en overgeplaatst naar SS "Reiger"	Type dienst ?	2de week van februari 1913
7	Jaar 1914 editie 59	Overgeplaatst naar SS "Aldebaran"	Algemene Diensten	4de Week van juli 1914
8	Oscar Rinaldo Panhuyzen is op 27 juni 1915 (24 jaar) getrouwd met Rosali Geertruda Hermine Paulus (21 jaar) in Batavia. In Batavia is hun oudste zoon Rudy Edwin Panhuyzen geboren op 8 november 1915 en hun tweede zoon Marinus Albert Panhuyzen op 10 maart 1917. Batavia zou hun woonplaats blijven tot medio 1926.
9	Jaar 1916 editie 30	Gedetacheerd op SS "Condor" vanuit SS "Aldebaran"	Algemene Diensten	3de Week van april 1916
10	Jaar 1916 editie 92	Overgeplaatst naar SS "Castor"	Bebakening, berging, bevoorrading, werkplaats	3de Week van november 1916
11	Jaar 1917 editie 20	Overgeplaatst naar SS "Java"	algemene Diensten ?	2de week van maart 1917
12	Jaar 1917 editie 57	Overgeplaatst naar SS "Sperwer"	Bebakening	4de Week van juli 1917
13	Jaar 1917 editie 65	Overgeplaatst naar SS "Castor"	Bebakening, berging, bevoorrading, werkplaats	3de Week van augustus 1917
14	Jaar 1918 editie 14	Overgeplaatst naar SS "Glatik"	Algemene diensten	3de Week van februari 1918
15	Jaar 1918 editie 32	Overgeplaatst naar SS "Edi"	T.b.v. Vervoer van hooggeplaatste personen	3de Week van april 1918
16	Jaar 1918 editie 94	Overgeplaatst naar SS "Castor"	Bebakening, berging, bevoorrading, werkplaats	4de Week van november 1918
17	Jaar 1918 editie 5	Overgeplaatst naar SS "Brak"	Algemene diensten	3de Week van januari 1919
18	Jaar 1919 editie 33	Overgeplaatst naar SS "Condor"	Algemene diensten	4de Week van april 1919
19	Jaar 1919 editie 48	Overgeplaatst naar SS "Edi"	Bebakening, berging, bevoorrading, werkplaats	3de Week van juni 1919
20	Jaar 1919 editie 55	Overgeplaatst naar SS "Brak"	Algemene diensten	2de week van juli 1919
21	Jaar 1919 editie 92	Overgeplaatst naar SS "Castor"	Bebakening, berging, bevoorrading, werkplaats	3de Week van november 1919
22	Jaar 1920 editie 99	Geplaatst aan boord van SS "Orion" met intrekking zijner detachering aan boord van SS "Hoofdinspecteur Zeeman"	Bebakening en kustverlichting	2de week van december 1920
23	Jaar 1923 editie 13	Overgeplaatst naar SS "Flamingo" te Tandjong Priok (in de buurt van Batavia)	Algemene diensten	3de Week van februari 1923 Oscar Rinaldo 32 jaar oud
24	Jaar 1923 editie 39	Overgeplaatst naar SS "Sirius" te Tandjong Priok	Kustbeveiliging ?	3de Week van mei 1923
25	Jaar 1923 editie 75	Overgeplaatst naar SS "Wega" te Tandjong Priok	Kustbeveiliging ?	4de Week van september 1923
26	Jaar 1923 editie 99	Benoemd tot 1ste werktuigkundige		2de week van december 1923
27	Jaar 1923 editie 103	Wegens langdurige dienst een jaar verlof naar Europa verleend.		4de Week van december 1923
28	Jaar 1924 editie 8	Werkzaam gesteld bij de werkplaats der kustverlichting te Weltevreden (in de buurt van Batavia), met intrekking zijner plaatsing op SS "Wega".	Kustverlichting	4de Week van januari 1924
29	Verlofperiode De functie bij de werkplaats der kustverlichting van Oscar Rinaldo Panhuyzen is ingegaan 4 weken nadat hem het jaarverlof is verleend. Dit kan betekekenen dat die functie is ingegaan tijdens de eerste eerste weken van het verlof of dat het verlof later in het jaar 1924 is ingegaan. Ik acht het echter aannemelijk dat hij de verlofperiode synchroon heeft willen laten lopen met het schooljaar van zijn zonen Ed en Albert en dat het gezin in juni/juli 1924 per boot is afgereisd naar Nederland. Het gezin had intrek genomen in een appartement aan de Daguerrestraat in Den Haag. Mij is vooralsnog niet bekend hoe ze hun verlofperiode hebben doorgebracht. De eerste dochter van Oscar Rinaldo en Rosali Geertruda Hermine Panhuyzen, Theodora Geertruda Panhuyzen, is op 18 augustus 1925 in Den Haag geboren. Ik vermoed dan ook dat het gezin de hele maand september 1925 heeft gebruikt om per boot terug te reizen naar Nederlands-Indië . Dat moet als consequentie hebben gehad dat Oscar Rinaldo zijn verlof met 2 à 3 maanden heeft moeten verlengen en dat de zonen Ed en Albert 2 maanden later in Batavia hun nieuwe schooljaar (op de lagere school) zijn begonnen.
30	Jaar 1925 editie 87	Herbenoemd tot 1ste werktuigkundige ?		5de Week van oktober 1925
31	Jaar 1926 editie 1	Werkzaam gesteld bij het Marine Etablissement te Soerabaja	Scheepsbouw- en -onderhoud ?	Eerste week van januari 1926 Oscar Rinaldo 34 jaar oud
32	Verhuizing van Batavia naar Soerabaja Zeer vermoedelijk is het gezin in 1926 van Batavia naar Soerabaja verhuisd. Het gezin kan in januari 1926 zijn vehuisd van Batavia naar Soerabaja. Maar het zou me niets verbazen als Rosalie Geertruda met de kinderen tot ongeveer juni 1926 in Batavia is gebleven om de kinderen Rudy Edwin en Marinus Albert hun schooljaar te laten afmaken. Oscar Rinaldo zou dan ergens in Soerabaja moeten hebben gelogeerd en voorbereidingen hebben getroffen voor de verhuizing van het gezin in juni 1926. Op 19 mei 1927 zou daar hun derde zoon Petrus Hendrik Panhuyzen worden geboren en op 10 augustus 1929 hun tweede dochter Laura Corrie.
33	Geen vermelding van ontslag Oscar Rinaldo Panhuyzen is zeer waarschijnlijk per ongeveer 1930 voor een bedrijf gaan werken die zich toelegde op het bouwen en wellicht exploiteren van Blaugasfabrieken op Java. Het is opmerkelijk dat er in het stamboek geen melding wordt gemaakt van ontslag van Oscar Rinaldo Panhuyzen.

Bron: . . . .

Afbeelding 1.2

Carrière van Oscar Rinaldo Panhuyzen in de Overheid
Oscar Rinaldo heeft voor drie onderdelen van de Zeemacht gewerkt, in chronologische volgorde:

Gouvernements Marine, een onderdeel van de Dienst der Scheepvaart
Bebakening en kustverlichting, een onderdeel van de Dienst der Scheepvaart
Marine-établissement te Soerabaja, een onderdeel van Materieel der Koninklijke Marine

Zeemacht in Nederlands-Indië
In de Zeemacht werden militaire en niet-militaire taken ondergebracht.
De Zeemacht bestond in 1920 uit de twee instituten "Commandant" en het Departement der Marine. Dat departement bestond uit twaalf onderdelen die later op deze pagina worden opgesomd.
De Dienst der Scheepvaart is een van die twaalf en bestond zelf uit elf afdelingen waaronder de Gouvernements Marine.

Misschien wat verwarrend
Het is misschien wat verwarrend om te zien dat het carrièreverloop van Oscar Rinaldo Panhuyzen is beschreven in alleen het stamboek van de Gouvernements Marine. Men zou verwachten dat er sprake zou zijn van een vermelding in een ander stamboek zodra hij was overgeplaatst vanuit de GM naar een ander onderdeel van de zeemacht. Echter, volgens het Nationaal Archief werden er binnen de Zeemacht maar twee soorten stamboeken gehanteerd: het stamboek der Marine, voor het militaire personeel en het stamboek van de Gouvernements-Marine voor het niet-militaire (civiele) personeel.

Van Overheid naar bedrijfsleven
In het stamboek wordt niet vermeld wanneer Oscar Rinaldo Panhuyzen de Overheid heeft verlaten. Maar ik hou er rekening mee dat dat ongeveer in 1929 moet zijn geweest. Vanaf dat jaar was hij betrokken bij de realisatie van een blaugasfabriek. Vermoedelijk was hij nauw betrokken bij het maken van het technische ontwerp van die fabriek.

Blaugas
Blaugas is vernoemd naar de Duitse chemicus Hermann Blau die een raffinageproces had ontwikkeld om uit ruwe olie petroleum gas te maken. Wij noemen dat tegenwoordig LPG (Liquified Petroleum Gas). Dat gas werd hoofdzakelijk gebruikt voor verlichtingsdoeleinden zoals kustverlichting en seinverlichting voor de spoorwegen. Oscar Rinaldo heeft op schepen gediend die werden ingezet voor het onderhoud van de kustverlichting. Hij moet toen hebben gemerkt hoe belangrijk die brandstof was en wellicht hebben gemerkt dat er sprake was van een zekere schaarste.

Onderzoeksvragen

In welk maand-jaar heeft Oscar Rinaldo de Gouvernements Marine verlaten?
Wat was de functie/rol van Oscar Rinaldo Panhuyzen?
Was hij in dienst van de overheid of een bedrijf?
Antw. van Carlo Panhuyzen: Zeer vermoedelijk in dienst van een (Duits) bedrijf
Wat was de naam van het bedrijf?
Waar heeft de Blaugasfabriek gestaan?
Antw. van Carlo Panhuyzen: In Soerabaja en in andere locaties op Java. Het is waarschijnlijk dat Oscar Rinaldo een aandeel heeft gehad in de realisatie van meerdere Blaugasfabrieken

Gevangenschap tijdens de oorlog
Dat werk voor de blaugasfabriek moet hij hebben gedaan in dienst van de overheid of in dienst van een bedrijf. Toen de oorlog uitbrak in 1942 werkte hij niet meer voor de Gouvernements Marine. Zou dat wel het geval zijn geweest dan zou hij tijdens de oorlog in een krijgsgevangenkamp hebben gezeten. Hij heeft echter in een burgerkamp gezeten. Op basis van de informatie die ik nu heb heeft hij vermoedelijk in verschillende kampen gezeten in en rondom Soerabaja en is daarna overgeplaatst naar kampen in Bandoeng en/of Tjimahi.

Vermoedens
Zeer waarschijnlijk is Oscar Rinaldo zo rondom 1929/1930 in Europa is geweest om een soort opleiding te volgen als voorbereiding op de bouw van Blaugasfabrieken op Java. Het volgen van die opleiding kan zijn gebeurd in opdracht ban het bedrijf waarvoor hij werkte. Op basis van die aanname zijn er nu een aantal vermoedens die ik zo willen toetsen:

Ik vermoed dat de technische ontwerpen van die Blaugasfabrieken waren uitgewerkt en waren gevalideerd in de praktijk. Opa heeft zeer waarschijnlijk de opdracht gekregen om zich te ontfermen over de implementatie van die technische ontwerpen in een aantal fabrieken die op Java zouden moeten worden gerealiseerd. Daartoe moest hij zich eerst vertrouwd maken met de technische ontwerpen en kennis maken met een functionerende fabriek in Europa, zeer vermoedelijk Duistland. Vermoedelijk heeft hij niet alleen gereisd.
Ik vermoed dat opa zich heeft beziggehouden met de technische implementatie in Soerabaja, Batavia en Bandoeng en misschien in nog meer plaatsen. Dit vermoeden komt mede voort uit het feit dat tante Rijk zich wist te herinneren dat opa Orie met enige regelmaat haar vader opa Olym bezocht in Bandoeng. Ik schat dat ze toen 7 jaar oud was (1934)
In 1929/1930, in Duitsland, was de macht van Hitler sterk in opkomst. De NSDAP had in die tijd ruim 6 miljoen aanhangers. Opa Orie moet iets hebben gemerkt van die verontrustende politieke ontwikkelingen in Duitsland toen hij daar een opleiding kreeg. En wellicht dat hij bepaalde zorgen met oma Moes heeft willen delen. Maar ik vermoed dat oma helemaal in beslag werd genomen door de zorgen over haar jongste dochter Laura Corrie.

Java

Bron: . . . . .

Afbeelding 1.3

Tekst

2.Organisatie omtrent de Gouvernements-Marine (GM)

De Regeerings-Almanak voor Nederlandsch-Indië, 1920

De Regeerings-Almanak voor Nederlandsch-Indië

Deze almanak verscheen jaarlijks tussen 1815 en 1942.
In de almanak werd de inrichting van Nederlands-Indië nergelegd. Het bestond uit twee delen. Hierboven worden de voorkanten van de lijvige boekwerken weergegeven. In het eerste deel wordt de inrichting behandeld, het tweede deel bevat de personeelsregisters van het gehele ambtenarenapparaat.

De personeelsregisters in het tweede deel van de almanak zijn zodanig opgesteld dat daaruit in detail de organisatiestructuur van de verscheidene overheidsorganen kan worden afgeleid. Uit de informatie van het tweede deel van de almanak heb ik de organsiatiestructuur omtrent de Gouvernements-Marine kunnen afleiden en hieronder uiteengezet.

tekst

Uit: Regeerings-Almanak voor Nederlandsch-Indië, 1920
Tweede Gedeelte: Kalender en Personalia

Organisatie van de Zeemacht in 1920

Commandant
Departement der Marine
1. Hoofd
2. Secretaris van het departement
3. Marinestaf
4. Kabinet van het departement
5. Koninklijke Marine
  (militaire en nautische zaken, bewegingen der schepen en personeel)
6. Materieel der Koninklijke Marine, benevens het Marine établissement
7. Soldijen, voeding, kleding en verpleging.
  Justitiële zaken
8. Geneeskundige dienst
9. Dienst der Scheepvaart
  1. Gouvernements marine
  2. Bebakening en kustverlichting
  3. Havendiensten en loodswezen
  4. Hydrografie
  5. Gewestelijke vaartuigen
  6. Zeebrieven en jaarpassen
  7. Scheepsmeting
  8. Bakengelden
  9. Toezicht stoomvaart
  10. Scheepvaartstatistiek
  11. Verlichting haventerreinen
10. Koninklijk magnetisch en meteorologisch obbervatorium
11. Algemeene Zaken en Compatibiliteit
12. Expeditie en Archief
Dienst der Scheepvaart vs. Gouvernements Marine
Volgens bron 7 bleek dat in de volksmond de Dienst der Scheepvaart de Gouvernemements Marine werd genoemd. Dat is weiliswaar feitelijk onjuist maar werd veroorzaakt door de manier waarop de Dienst der Scheepvaart was opgezet. De Gouvernements Marine was feitelijk de vloot van schepen die konden worden ingezet voor verscheidene taken die vielen onder de verantwoordelijkheid van de Dienst der Scheepvaart. Dus schepen die bijvoorbeeld werden ingezet voor het onderhouden en bevoorrading van bebakening en kustverlichting werden ook Gouvernements Marine genoemd. In moderne termen zouden we de Gouvernements Marine het facilitaire onderdeel noemen van de Dienst der Scheepvaart.
Een aantal taken van de Gouvernements Marine worden in bovenstaand overzicht echter niet genoemd. Dat zijn politietaken, zoals de bestrijding van de illegale opiumhandel en zeeroverij en vervoer van hoogeplaatste ambtenaren. Deze taken vielen blijkbaar wel expliciet onder de verantwoordelijkheid van de Gouvernements Marine.

De Indische Militaire Marine en de Gouvernements-Marine
In het Nationaal Archief wordt vermeld dat de Zeemacht van Nederlands-Indië bestond uit de Indische Militaire Marine, de miltaire poot, en de Gouvernements-Marine, de civiele poot. Dit onderscheid is niet af te leiden uit het organisatieoverzicht van de Zeemacht.

Twee soorten stamboeken
Voor zover ik te weten ben gekomen werden voor het personeel van de Zeemacht twee stamboeken gehanteerd om het carrièreverloop te archiveren: het stamboek van de Marine, voor het militaire personeel en het stamboek van de Gouvernments Marine voor het civiele personeel.
Het is goed te begrijpen dat men bij het organiseren van de archivering middels stamboeken men de organsiatiestructuur van de Zeemacht niet heeft willen volgen om de consistentie van archivering te kunnen waarborgen. Immers de organisatie van de Zeemacht was constant aan veranderingen onderhevig om in te spelen op de veranderende omstandigheden en de veranderende behoefte.
Ik heb ook begrepen dat veel stamboeken van de Marine tijdens de oorlog verloren zijn gegaan.

Bron: . . . . .

Afbeelding 2.1

Afbeelding 2.2

Pagina 904

Pagina 905

Bron: . . . . .

Afbeelding 2.3

Afbeelding 2.4

Pagina 906

Pagina 907

Op deze pagina wordt Oscar Rinaldo Panhuyzen vermeld als 2de werktuigkundige, ook wel 2de machinist genoemd, waar hij in januari 1913 toe was bevorderd vanuit de functie als leerling machinist/werktuigkundige. In december 1923 zou hij worden bevorderd tot 1ste werktuigkundige. In die hoedanigheid werd hij aangesteld in respectievelijk de werkplaats der kustverlichting te Weltevreden en het Marine Etablissement te Soerabaja

In het stamboek worden verder geen bevorderingen vermeld. Zeer vermoedelijk heeft hij in 1930 de Overheid verlaten en is voor een bedrijf gaan werken dat zich toelegde op het realiseren van Blaugasfabrieken in Nederlands-Indië.

Bron: . . . . .

Afbeelding 2.5

Afbeelding 2.6

Pagina 908

Pagina 109 en 910

Bron: . . . . .

Afbeelding 2.7

Afbeelding 2.8

Pagina 923

Pagina 924

3.Schepen van de Gouvernements Marine

Tabellarisch overzicht van de schepen

Bron: Bron 2

Afbeelding 3.1

In bovenstaande lijst van schepen van de Goeuvernements marine is aangegeven op welke schepen en Oscar Rinaldo heeft gediend.
Hieronder worden een aantal foto's getoond van de schepen waaronder die waarop hij heeftt gediend.

Schepen voor Algemene Diensten

Bron: . . . . .

Bron: . . . . .

Afbeelding 3.2

Afbeelding 3.3

Hr. Ms. SS Brak

Hr. Ms. SS Java

Bron: . . . . .

Bron: . . . . .

Afbeelding 3.4

Afbeelding 3.5

Hr. Ms. SS Reiger

Hr. Ms. SS Glatik

Bron: . . . . .

Bron: . . . . .

Afbeelding 3.6

Afbeelding 3.7

Hr. Ms. SS Flaimingo

Hr. Ms. SS Edi

Bron: . . . . .

Bron: . . . . .

Afbeelding 3.8

Afbeelding 3.9

Hr. Ms. SS Aldebaran

Hr. Ms. SS Bellatrix

Schepen van de Dienst der Bebakening en Kustverlichting

Bron: . . . . .

Bron: . . . . .

Afbeelding 3.10

Afbeelding 3.11

Hr. Ms. SS Hoofdinspecteur Zeeman

Hr. Ms. SS Sperwer

Bron: . . . . .

Bron: . . . . .

Afbeelding 3.12

Afbeelding 3.13

Hr. Ms. SS Orion

Hr. Ms. SS Pollux

Bron: . . . . .

Afbeelding 3.14

Hr. Ms. SS Poolster

Opnemingsvaartuigen (onderzoek en hydrografie)

Bron: . . . . .

Bron: . . . . .

Afbeelding 3.15

Afbeelding 3.16

Hr. Ms. SS Condor

Hr. Ms. SS Tydeman

Bron: . . . . .

Bron: . . . . .

Afbeelding 3.17

Afbeelding 3.18

Hr. Ms. SS Willebrord Snellius

Hr. Ms. SS Eridanus

Werk- en bevoorradingsschepen

Bron: . . . . .

Bron: . . . . .

Afbeelding 3.19

Afbeelding 3.20

Hr. Ms. SS Castor

Hr. Ms. SS Zuiderkruis

Opiumjagers, patrouille en bewaking

Bron: . . . . .

Bron: . . . . .

Afbeelding 3.21

Afbeelding 3.22

Hr. Ms. SS Argus

Hr. Ms. SS Arend

Bron: . . . . .

Afbeelding 3.23

Hr. Ms. SS Valk

Kustbewaking

Bron: . . . . .

Bron: . . . . .

Afbeelding 3.24

Afbeelding 3.25

Hr. Ms. SS Sirius

Hr. Ms. SS Wega

4.Hoofdstuk 4

Afkortingen
Bk.Onderscheiden n.a.v. militaire inzet GMGouvernements-Marine Hr. Ms.Harer Majesteits MSMotorschip (Diesel) SSStoomschip v.Met buitenlands verlof wd.Waarnemend

Bronnen

Nationaal Archief, collectie van documenten
https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/collectie
Zoekpagina Oost-Indië: Stamboeken Ambtenaren en Gouvernementsmarine
https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/index/nt00286?activeTab=nt&searchTerm=Panhuyzen&sortering=prs_achternaam&volgorde=asc
Stamboek:
https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/archief/2.10.36.22/invnr/950/file/NL-HaNA_2.10.36.22_950_0150?eadID=2.10.36.22&unitID=950&query=
Traces of War
Gemilitariseerde schepen van de Gouvernements Marine
https://www.tracesofwar.nl/articles/2506/Gemilitariseerde-schepen-van-de-Gouvernements-Marine.htm
Traces of War
Nederlandse Zeemacht in Nederlands-Indië
https://www.tracesofwar.nl/articles/7164/Nederlandse-Zeemacht-in-Nederlands-Indi%C3%AB.htm
Onze Marine Vloot
Schepen van de gemilitariseerd Gouvernements Marine
https://onzemarinevloot.weebly.com/schepen-vd-gouvernementsmarine.html
Wikimedia Commons
Category:Ships of the Gouvernementsmarine
https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ships_of_the_Gouvernementsmarine
Dutch Fleet
Discussieforum en nieuws over alle mogelijke onderwerpen van Marine en Schaapvaart
Gouvernements Marine (GM)
https://www.dutchfleet.nl/forum/de-koninklijke-marine-the-royal-netherlands-navy/schepen-van-weleer/gouvernements-marine/1072-gouvernements-marine-gm
Gouvernementsmarine
https://www.netherlandsnavy.nl/Gouvmar.htm
Regeerings-Almanak voor Nederlandsch-Indië 1920
Eerste gedeelte: Grondgebied en Bevolking, Inrichting van het Bestuur van Nederlandsch-Indië en Bijlagen
Regering van Nederlandsch-Indië
Landsdrukkerij - Weltevreden
Batavia, 1920
Regeerings-Almanak voor Nederlandsch-Indië 1920
Tweede gedeelte: Kalender en Personalia
Regering van Nederlandsch-Indië
Landsdrukkerij - Weltevreden
Batavia, 1920

Site Map

Voor vragen en opmerkingen kunnen jullie een mailtje sturen naar:
sander.panhuyzen@planet.nl